Ngày hội của gia tộc

[Đức Tin]

Phần 2: Làm bàn thờ họ
- Nhà bà là có 3 ngôi mộ phát đấy!
- Bà: dạ.
- Ông cụ ông ý cũng ghê gớm thật! Ngày xưa nhà bà có ai làm quan không, lý tổng, lý trưởng gì không?
- Bà: dạ không ạ, ở cái họ Trần Bỉnh này thì có người làm quan thượng thư. Ở đây có nhiều họ Trần ạ: Trần Bỉnh, Trần Trọng, Trần Bá… cụ quan thủ khoa với quan thương là họ Trần Bỉnh.
- Hôm nay ông nội của ông này (Thầy chỉ vào bố tôi), ông ý bảo là xin Thầy cho mấy sợi dây tơ hồng. Bởi vì có tơ hồng thì mộ mới kết, mà có kết thì mới phát.
- Bà: cụ mà đẻ ra cụ xin sợi tơ hồng trước cũng làm thầy địa lý ạ.
- À, thế đúng rồi đấy!
- Bà: cụ chết từ năm 44 tuổi, ông chết từ năm 45 tuổi...
- Ban nãy bà kể chuyện là ông đi lúc bà 40 tuổi à?
- Bà: Vâng.
- Thế mà bà có biết hôm nay ở ngoài mộ ông nói gì không? Tôi với bà sống với nhau thế cũng là đủ rồi… Ông biết hết đấy, ghê không!? Thế đừng có tưởng là chỉ mình bà kêu than nhé!
…
- Bố: Thầy ơi, con không muốn xây miếu riêng ngành nhà con nữa mà con muốn thờ ở đây luôn.
- À không, thờ thì hôm nay sẽ về mà, cứ yên chí, không cần miếu cái gì đâu. Cứ thế là được, hôm nay Thầy làm đấy là được rồi, đủ hết rồi.
- Bố: vâng, vì con nghĩ xây ra thì dễ nhưng mà sau này duy trì khó, hương khói…
- Chưa làm đã sợ duy trì, thế tốt nhất là đừng làm gì nữa thì khỏi phải duy trì.
- Bố: không làm thì lăn tăn Thầy ạ.
- Tôi nói với anh này, anh có xây bằng vàng cũng không bằng tôi làm hôm nay.
- Bố: vâng.
- Cái ảnh bên kia có phải là ông mãnh không? Phải để cho đúng chứ để sai là các cụ không về đâu.
- Bà: vâng ạ, đấy là ảnh em ông Huân đấy ạ, cách nhau 2 tuổi, ông đấy tuổi Ngọ … Họ này cũng có bà tổ cô có 2 cái sắc ạ.
- À thế à, bà ấy được phong thần à?
- Bà: vâng ạ. Phong thần được 2 sắc từ thời Khải Định với thời gì đấy, 2 lần.
- Bố: hình như Minh Mạng ạ.
- Thời Minh Mạng à? Khải Định và Minh Mạng đều phong, thế giỏi quá còn gì nữa! Thế thì tí nữa thế nào chẳng về!
- Bố: Đúng ạ.
- Bà: còn một cụ thì đỗ thủ khoa thời xưa, thế xong được làm thành hoàng làng.
- Thế thảo nào, nhà này cũng không bình thường.
- Bà: dòng họ Trần Bỉnh thì có chia ra làm 4 phái thì chi này là chi 3... (Bà kể chuyện tôn tạo, xây dựng liên quan đến các nhà thờ họ).
- Hôm nay có nhiều khả năng là các cụ về đây hết, chứ còn các chỗ khác, họ khác, các nhánh khác chưa chắc đã thờ được đâu.
- Bà: Nói chung làm cái gì của họ là tôi cũng phải đi tiên phong ạ.
- Bố: Thầy hỏi giúp con xem tại sao cái ngành nhà con lại đơn người đến thế.
- Thầy: thế bây giờ có muốn đẻ nữa không?
- HĐ: còn sức không?
- Bố: dạ… không, tôi cũng chỉ muốn hỏi sao người ta thì về họ anh em đông, đây có mỗi mình tôi anh ạ. Thế nên nó khó…
- HĐ: thế thì chỉ có đẻ nữa thì mới đông được chứ?
(mọi người cùng cười )
- Bà: đến tôi thì lại 10 cháu 2 chắt rồi. Chắt ngồi kia, đấy, chắt nội đấy, còn chắt ngoại ở mãi trong Nam cơ ạ.
- Bố: Các ngành khác nó phát triển mạnh hơn rất nhiều.
…
Nhà này là con mới sửa lại. Trước kia xây cho bà cái trong kia trước, xong rồi cái này con sửa lại cách đây độ 2 năm thôi.
- Ông có biết đôi câu đối này nói gì không?
- Bố: dạ, không ạ… Đôi câu đối này có được không Thầy?
- Câu này thì nhiều nhà có chứ mình nhà ông đâu mà, câu làm sẵn.
- Bố: vâng, làm sẵn đấy ạ.
- Mẹ: cái này họ làm sẵn, con thấy họ đọc “Tổ công tông đức thiên niên thịnh” này, “con cháu…”
- Bà đọc ngược rồi, bà chỉ bên này mà đọc bên kia là thế nào?
(mọi người cùng cười )
- Mẹ: Vâng. Con không biết ạ, con chỉ biết là…
- HĐ: Tử hiếu tôn hiền
- Mẹ: …vạn sự vinh, chỉ nhớ hai câu lúc mua họ đọc cho, giờ không nhớ được.
- Thực ra là dòng họ mà được Thầy làm như ngày hôm nay mới chỉ có vài ba người thôi. Hôm nay làm cả dòng họ, làm nhà làm cửa các thứ, có hẳn giếng, có hẳn vườn như này đâu. Cơ bản thấy các cụ ấy thông minh nên ủng hộ.
- Bố: vâng.
- Chắc chắn là bà cô hôm nay thế nào chả về nhỉ!
Ông Huân bắc cái ngai kia lên nhé, làm một cái bàn nữa ở bên trong, bé bé như cái bàn này này, ông đặt cái ngai vào đấy, đẩy cái bàn thờ lùi ra ngoài.
- Bố: vâng ạ.
- HĐ: đặt hẳn một cái ban luôn, cao lên một cấp nữa. (cao hơn 1 cấp so với mặt bàn thờ).
- Thực ra rất nhiều nhà làm ngai nhưng mà có hiểu ngai để làm gì đâu, có đặt ngai lên cũng không ai về, chứ không phải là ngai cho nó oai đâu. Cho nên đã biết thì biết hẳn, mà không biết thì đừng biết. Ngai là muốn mời các cụ nhà mình ngồi đúng không?
- Bố: vâng.
- Thế chỗ ý là chỗ của Thần mà các cụ ngồi thì Thần không về, mà Thần không về thì các cụ không dám về. Thế là tất cả không ai về. Cho nên nếu mà không biết mà sĩ diện rởm ấy thì chỉ hỏng việc thôi. Người ta muốn đặt ngai ở nhà thờ tổ ấy thì lại phải có một bàn thờ Thần riêng.
- Bố: vâng.
- Hôm nay cụ để cho anh Huân làm chủ lễ nhé! Con trai làm được không?
- Bà: dạ được ạ! Bây giờ đến anh ý chứ, giờ già rồi (bà cười rất vui vẻ ).... giao cho anh cả.
- Cụ ngồi sang đây, còn ông thì ngồi vào trong này để mà châm hương này.
Hôm nay ngày mồng 8 tháng 4 năm Canh Tý. Gia chủ Trần Tiến Huân cùng toàn thể gia quyến lòng thành xin được tôn cấp lập thờ bát hương thờ Thần. Mời Thổ Thần, Thần Linh, Thổ Địa, Táo Phủ Thần Quân, Ngũ phương Địa Mạch, tiếp dẫn Tài Thần, tiếp dẫn Lộc Thần, Tiền hậu địa chủ, Chúa Bà bản cảnh, các tiểu Thần trong khu vực. Mời các vị về ngự trị tại bát hương để gia chủ được thượng phụng. (châm 7 nén)
- Hôm nay ngày mùng 8 tháng 4 năm Canh Tý. Gia chủ Trần Tiến Huân cùng toàn thể gia quyến lòng thành xin được tôn cấp lập thờ bát hương dòng tộc họ Trần. Mời cửu huyền thất tổ, thất tổ cửu huyền, cao cao tằng tổ khảo, cao cao tằng tổ tỷ, cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, hiền khảo, bá thúc đệ huynh, cô dì tỉ muội, nội ngoại gia tiên dòng họ Trần của gia chủ Trần Tiến Huân. Mời các vị về ngự trị tại bát hương để gia chủ được phụng thờ. (châm 5 nén)
- Các cụ về đông…
- Ăn mặc bình thường ấy gì, trước đấy mặc áo the khăn xếp đúng không? Các cụ phấn khởi lắm, chắc là cái bộ quần áo ấy lâu lắm không mặc.
…
Hôm nay ngày mùng 8 tháng 4 năm Canh Tý, gia chủ Trần Tiến Huân cùng toàn thể gia quyến lòng thành xin được tôn cấp lập thờ bát hương để được thờ các bà cô, ông mãnh dòng họ Trần. Xin mời chầu tổ cô, hoàng tổ mãnh, bà cô, ông mãnh dòng họ Trần của gia chủ Trần Tiến Huân. (châm 5 nén)
- Có một bà đi kiệu à? Già đúng không? Hả? Sao bà cô lại già nhỉ? Bà ấy phải 50…
- HĐ: vâng, đi kiệu về.
- Thằng con trai hôm nay không về được à?
- Bố: dạ cháu đi học, Thầy ạ.
- Bây giờ..., thôi được rồi cứ bầy lễ lên đi, nghỉ một tí.
Bàn cao thế này thì là đứng ăn à! Ông đứng dậy rót rượu, rót nước đi.
- HĐ: khi Thầy làm việc Thầy ngồi trong một cái án, cả gia tộc họ Trần quỳ trước án làm việc của Thầy, họ quỳ trước mặt Thầy.
- Bây giờ mọi người có muốn nghe các cụ nói chuyện không?
- Bà: dạ có ạ.
- Bây giờ Thầy có ý kiến với các vị trong gia tộc họ Trần nhé, trước khi gia chủ - con cháu nó mời các cụ vào ăn cơm uống rượu thì các cụ có điều gì căn dặn con cháu, muốn nói chuyện với con cháu thì nói đi, không thì tí nữa đang ăn lại dở dang nó không hay, có đồng ý không?
- Thưa Thầy vâng.
- Ai nói chuyện đây? Ai đại diện gia tộc nói chuyện với con cháu đây?
- Thưa Thầy con xin nói chuyện.
- Ông là ai ý chứ?
- Con là ông nội của Huân ạ.
- Ừ. Ông nội của Huân. Mời cụ nói đi, có điều gì căn dặn con cháu không?
- Hôm nay gia tộc chúng con xin tạ ơn Thầy, đã được Thầy giúp cho có nhà, lại có nơi thờ cúng. Trước nay ước mà không được.
(HĐ: ông quay sang chỉ ông Huân)
- Ừ, cụ nói chuyện với ông Huân đấy!
- Cụ chỉ tay: nay mộ đã phát, đất đã ổn, mày có tâm thì phải giữ lấy! Cứ như trước đây thì phúc bao nhiêu cũng không có đâu con ạ.
- Cụ quay sang bà nội cười gật gật nói: Con dâu ta tốt, con dâu ta tốt.
- Ông cụ nói chuyện với bà nhé: Cụ bảo là con dâu ta tốt, con dâu ta tốt.
- Bà: cháu dâu cũng tốt đấy ạ!
- Cụ đã nói hết đâu.
- Dòng tộc chúng con luôn ghi tạc ơn Thầy, nhưng đời trần không biết chúng con có dạy bảo được chúng nó không?
Tạ ơn Thầy! Con xin lui xuống.
- Thôi được rồi, cụ hết ý kiến rồi phải không? Thế bây giờ trong dòng tộc có ai muốn nói điều gì nữa không?
- Bà cô tổ đi lên quỳ trước mặt Thầy.
- Bà có định nói điều gì không? Trước hết là bà xưng danh đi nào, hiện nay là bà làm gì, ở đâu? Đời thứ mấy đây?
- Thưa Thầy con kể đời thì cũng xa rồi, nhưng trong dòng tộc thì con được Thầy cho về để biết con biết cháu.
- Bây giờ bà làm việc ở đâu?
- Dạ, con cũng chỉ ở làng này, không dám giấu Thầy, chính là ở chỗ trông coi cái làng này thôi ạ.
- À. Tức là ở chỗ Thành hoàng làng à?
- Dạ.
- Thế bà được phong thần rồi à? Đúng không?
- Vâng, chút công mọn thế thôi.
- Nhưng mà chính là Thành hoàng làng hay chỉ là giúp việc của Thành hoàng làng thôi?
- Thưa Thầy con là Thành hoàng làng.
- À chính là Thành hoàng làng, hay lắm! Thầy cũng chưa gặp Thành hoàng làng là nữ bao giờ. Thôi được rồi, Thầy chúc mừng nhé, trong dòng tộc có người làm thế thì tốt rồi, nhưng mà bây giờ có điều gì dạy bảo con cháu không? Nhắc nhở gì không hay là không thì cứ nói đi.
- Thưa Thầy, con muốn nhắc một câu.
- Rồi bà nói đi.
- Có tâm nhưng phải nhớ có đức. Có tâm mà không có đức thì cũng không có phúc.
- HĐ: Bà gọi Ly lại đấy.
- Rồi, bà định nói gì với cháu gái à?
- (HĐ: Bà lắc đầu) Đi theo Thầy mà không học được bao nhiêu. Đến bao giờ mới có cơ hội này? Thật phí công! Hay định đến lúc quy về gia tiên thì mới hiểu?
(HĐ: Bà đập lệnh bài vào 2 vai cái Ly) Hãy nhớ đối xử với mọi người bên nội cũng như bên ngoại, phải tốt như nhau. Tốt không đơn giản đâu con ạ! Con xin phép Thầy chỉ dạy thế thôi, còn con kính nhờ Thầy dạy thôi.
Bà xin lui xuống.
- Công lao bao nhiêu chỉ một lần hóng hớt là vứt đi tất cả. Thôi, cảm ơn các cụ, con cháu có ai nói gì không?
- Bà: các cụ về cho biết ba ngôi mộ phát hồi sáng ạ!
- À à đúng rồi đấy! Bây giờ bà cụ có mong muốn thế này, 3 ngôi mộ phát của nhà mình là những mộ nào, các cụ cho biết để con cháu phấn khởi.
- Thưa Thầy.
- Cụ nào nói đấy?
- Ông nội của ông Huân.
- Ông nội hả? Ông nội lại nói tiếp nhé! Cụ nói rõ xem là trong ba ngôi mà hình tam giác ấy đúng không, xếp thành hình tam giác ấy thì cái ngôi cao nhất là cụ nào?
- Thưa Thầy cao nhất là cụ tứ đại.
- Cụ ông hay cụ bà?
- Cụ ông ạ.
- À, ông của Huân, à…cụ, rồi rồi.
- Ngôi thứ hai là của con.
- À! ngôi thứ hai là ông nội, ghê quá nhỉ, cụ tam đại đúng không?
- Vâng.
- Rồi, ngôi thứ ba?
- Ngôi thứ ba thực ra là năng lượng của dòng tộc hợp lại, cũng là nhờ ơn Thầy!
- À ban nãy Thầy mời cả mà, hợp lại, rồi. Thôi được rồi, cảm ơn cụ! Xong! Thỏa mãn chưa bà cụ?
- Bà: dạ vâng ạ.
- Rồi, thôi nhé, dừng. Bắt đầu ra khấn đi, mời các cụ ăn đi. (Thầy đưa bài khấn) Này, cứ thế mà đọc.
***