Cùng suy nghĩ về "Thương cho roi cho vọt"

[youme]

Chào bạn phuonganh và tất cả mọi người trên diễn đàn!

Tôi rất thích chủ đề mà bạn đặt ra, và tôi cũng đã suy ngẫm về điều này từ mấy tuần nay. Tôi cũng là một người con, là một người học trò của Thầy, là một người “hậu bối” được sự dẫn dắt chỉ bảo của các tiền bối và các Vị bề trên, cũng là một người ngụp lặn trong dòng đời – được học các bài học của cuộc đời… Vậy nhưng, tôi lại cảm thấy góc nhìn của mình về cách “dậy làm người” cũng chưa thật sự thấu đáo, còn nhiều phiến diện… Nên tôi cứ ậm ừ không muốn viết, lý do thì nhiều lắm: sợ viết không đúng lại gây “phản tác dụng” cho người đọc, rồi thì ... Nhưng rồi qua mấy bài chia sẻ của các đồng môn như chị Y Xuân, em Vidieu – tôi cảm thấy mạnh dạn hơn…. Và tôi biết rằng, trình bày cách nhìn của mình cũng là một phương pháp để Thầy biết tư duy về vấn đề của học trò chúng tôi đến đâu. Cho nên hôm nay tôi xin mạnh dạn trình bày suy nghĩ của mình.

Trước tiên, tôi xin phép được phân tích ý đầu tiên của câu tục ngữ “Thương cho roi cho vọt”.
Tôi nghĩ qua câu nói “Thương cho roi cho vọt, Ghét cho ngọt cho bùi” – chúng ta có thể thấy rõ người nói đang hướng tới 2 phương pháp dậy là: “đòn roi” với “ngọt bùi”, mở rộng ra như chị Y Xuân nói thì đó là 2 phương pháp “nghiêm khắc” và “nuông chiều”. Và thực ra tiếng Việt của chúng ta cũng rất tuyệt khi có 1 từ bao gồm cả 2 phương pháp đó, các bạn biết đó là từ gì không? Đó chính là từ DẬY DỖ! DẬY thì nghiêm khắc, DỖ (dành) thì ngọt bùi. Và tại sao người xưa lại dùng từ ghép DẬY DỖ để mô tả việc DẬY? Bởi vì thực ra cả 2 phương pháp này đều vô cùng hữu ích, vô cùng hiệu quả!
- Khi còn bé, chúng ta còn đang “tập”: từ tập ăn, tập nói, tập đứng, tập đi,… cho nên sai nhiều hơn đúng – đó chính là lúc chúng ta cần DỖ nhiều hơn DẬY. Có như thế chúng ta mới cảm thấy không thất vọng khi làm sai, vẫn hào hứng bước từ bước sai này tới bước sai khác cho tới khi bước được 1 bước đúng,….
- Khi đã đủ lớn, đủ hiểu, đủ trưởng thành, chúng ta bắt đầu làm việc và gánh vác trách nhiệm, lúc đó chúng ta làm sai ít dần đi – đó chính là lúc chúng ta cần DẬY nhiều hơn DỖ.
Nếu đã đủ lớn, đủ hiểu – mà chúng ta vẫn được nuông chiều bằng DỖ DÀNH – liệu chúng ta có sẵn sàng sửa sai, sẵn sàng mài rũa bản thân mình hay lại chê ì để mặc cho tính xấu của mình thỏa sức phát triển?
Mấy hôm trước khi đang đi xe trên đường phố đông nghẹt người, tôi bỗng có sự liên tưởng việc “DẬY DỖ” này với việc quy định đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy. Ai cũng biết rõ mục đích tốt đẹp của việc này là “giảm bớt nguy hiểm khi xảy ra tai nạn giao thông” – có nghĩa là vô cùng thiết thực đối với tất cả mọi người. Nhưng nếu không có quy định của pháp luật mà chỉ bằng “tuyền truyền” – liệu có bao nhiêu người sẽ chấp hành? Thế rồi khi đã có quy định (về xử phạt khi vi phạm) rồi, mà không có cảnh sát giao thông đứng chặn ở các ngả đường – liệu sẽ có bao nhiêu người sẽ chấp hành? Và nhìn lại, Việt Nam chúng ta đã thực hiện quy định này từ năm 2007 – nghĩa là 14 năm rồi, nhưng tới nay liệu 100% người dân đi xe máy đã thực hiện tốt quy định này chưa??? Đó là một ví dụ cực kỳ nhỏ nhưng lại cho chúng ta nhìn thấy cực kỳ rõ bản chất “khó dậy” của rất nhiều người lớn chúng ta.

Và hiện nay tôi tuổi đã đủ nhừ, cũng nhìn thấy đủ thứ tính xấu của mình quá… khó dậy, tôi lại thầm cảm ơn các phương pháp DẬY bảo cực kỳ nghiêm khắc đó. Và đúng như tục ngữ có câu “Đòn đau nhớ lâu” – tôi nghĩ đã dùng đòi roi, thì phải đánh thật đau, phải khắc sâu lỗi lầm đó trên thể xác và tâm hồn của mình thì mới hiệu quả. Bởi có đau đớn một thời gian đủ lâu như vậy, tôi mới NHỚ MÃI lỗi lầm của chính mình, mới SỢ lỗi lầm của mình, mới quyết tâm sửa. Và thực ra, hồi phục về thể xác thường nhanh hơn các tổn thương về tâm hồn. Cho nên bên cạnh việc dậy bảo nghiêm khắc đó, các bậc cha mẹ vẫn thường giảng giải, giải thích cho chúng ta hiểu lý do vì sao. Và càng hiểu tấm lòng của cha mẹ, chúng ta càng hiểu rằng đánh con thì cha mẹ còn đau hơn mình, có lo lắng cho chúng ta thì bố mẹ mới rút roi ra dậy bảo … Và hiểu được điều đó, tâm hồn chúng ta sẽ không bị méo mó, góc nhìn của chúng ta sẽ không thiên lệch vì biết cha mẹ THƯƠNG mình! Và chúng ta cũng thương lại cha mẹ, sẽ có thêm động lực để cố gắng không mắc sai lầm nữa! Đấy chính là sự thức tỉnh vì đòn roi dành cho những người con!

Tôi viết ra điều này từ chính kinh nghiệm của bản thân, cho nên có thể có chút thiên lệch.
Nhưng tôi cũng đã từng đọc được 1 câu chuyện cổ (tôi không nhớ chính xác lắm) về một người con khi mắc lỗi lầm bị mẹ đánh để lại sẹo trên cơ thể. Người con đó rất yêu quý vết sẹo này. Mọi người thấy lạ bèn hỏi thì người đó trả lời rằng: vì bây giờ không còn mẹ trên đời, không có ai dậy dỗ mình nghiêm khắc như thế nữa, cho nên muốn giữ gìn vết sẹo đó để mỗi lần nhìn thấy vết sẹo lại nhớ tới mẹ và những lời dạy bảo của mẹ, để tự cảnh tỉnh bản thân mình sống tốt hơn… Và tất nhiên, “người con” đó sau này đã trở thành một người giỏi giang, thành đạt và có mức ảnh hưởng lớn trong xã hội thời đó.
Tôi đang tìm lại câu chuyện này mãi mà chưa được nên khi nào tìm được sẽ bổ sung cho nội dung chính xác sau các bạn sau nhé!
Và thật ra, mỗi sự mài rũa để trưởng thành, để hoàn thiện hơn,... đều vô cùng đau đớn. Cái đau nhỏ ngày còn thơ sẽ tạo bản lĩnh vững vàng để mỗi người con vượt qua được sóng gió lớn hơn khi trưởng thành. Cho nên với riêng tôi, tôi không sợ đòn roi, không sợ vết sẹo (dù là sẹo ngoài da hay trong tâm hồn) – mà chỉ sợ không còn ai nghiêm khắc dậy bảo mình nên người nữa các bạn ạ.
=====
Tôi không tìm lại được bản ngày trước mình đọc, nên xin trích dẫn lại bản hôm nay tôi tìm được ở đây ạ.

Khấu Chuẩn (961 – 1023) là đại thần Bắc Tống, từng làm đến chức quan tể tướng, nổi tiếng vì sự tài đức của mình.
Khấu Chuẩn từ nhỏ đã mồ côi cha, gia cảnh nghèo khó, hoàn toàn dựa vào nghề dệt vải của mẹ mà sống qua ngày. Đêm đêm bà Khấu thường vừa kéo sợi vừa dạy Khấu Chuẩn đọc sách, đôn đốc cho Khấu Chuẩn khổ học thành tài....
Thế nhưng ông Khấu Chuẩn tuổi nhỏ tính hay du đãng, không giữ lễ phép, lại thích chơi chim, chơi chó. Bà mẹ ông vốn là người nghiêm khắc, thấy con thế quở phạt luôn, mà vẫn không chừa. Một hôm, ông bỏ học đi chơi, bà mẹ giận lắm, cầm cái quả cân ném ông, trúng phải chân, máu chảy đầm đìa... Ông bị đau, ít lâu mới khỏi. Tự bấy giờ ông không dám lêu lổng, phóng túng, chỉ chuyên cần học tập. Về sau, thi đỗ, làm quan đến Tể tướng. Lúc ông quy hiển thì mẹ ông đã tạ thế rồi. Mỗi khi sờ đến vết thương ở chân, thì ông lại nức nở khóc lóc và nói rằng:
“Chính cái vết thương này làm cho ta nên người đây”
Nguồn: https://onggiaolang.com/17-07-nhung-...ua-khau-chuan/