Cùng suy nghĩ về "Thương cho roi cho vọt"

[Y Xuan]

.

Tôi cũng có biết câu này: “Thương cho roi cho vọt - Ghét cho ngọt cho bùi”, thỉnh thoảng cũng nghe một vài bậc phụ huynh nói về vận dụng câu nói này trong việc dạy dỗ con cái. Bản thân tôi cũng vận dụng hàm ý sâu sắc của câu này trong cuộc sống. Mỗi người có một cách tiếp cận vấn đề khác nhau, áp dụng linh hoạt trong cuộc sống để giải quyết vấn đề một mình một cách hợp lý.

Nhận lời mời của bạn là: “…chia sẻ suy nghĩ của mình về vấn đề này”, tôi xin kể lại những mẩu chuyện về “thương cho roi cho vọt” đã giúp tôi trưởng thành. Khi tôi còn học tiểu học có một môn học có tên là “viết chỉnh tả”, cô giáo rất nghiêm khắc, nếu trò nào viết sai lỗi chính tả, cẩu thả, viết qua loa cho xong bài cô sẽ mời lên bảng, úp hai bàn tay lên bàn giáo viên…nhưng mông thì được nhận hai roi hay bị đứng góc lớp, làm trực nhật cả tuần. Có lẽ nhờ có sự nghiêm khắc đó của cô giáo mà thế hệ như chúng tôi khá là chỉnh chu trong chữ viết. Sau này, người thủ trưởng của tôi cũng rất nghiêm khắc trong việc rèn giũa cấp dưới của mình trong công tác tham mưu. Bản thảo mà người gửi lại cho chúng tôi chi chít sửa bằng bút đỏ là chuyện vui mừng. Việc chúng tôi phải làm đi, làm lại, viết đi viết lại bản thảo là chuyện bình thường. Có lần tôi đến cơ quan để đi công tác không đúng giờ, người thủ trưởng yêu cầu lái xe đúng giờ thì lăn bánh, còn tôi phải ra bến xe đi xe khách. Mô hình gia đình “quân nhân và nhà giáo” luôn là một sự dạy dỗ nghiêm khắc đối với bản thân tôi.

Quay trở lại với chủ đề “Thương cho roi cho vọt - Ghét cho ngọt cho bùi”, câu nói này tôi hiểu thường đặt trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, thầy và trò là những có vai trò quan trọng trong việc giáo dục con trẻ trưởng thành. Tại sao “thương” thì lại “cho roi” mới nghe qua thì thấy có cái gì đó vô lý. “Roi” ở đây vừa là “roi” vừa không phải là “roi”, mà có thể hiểu là sự nghiêm khắc dạy bảo, thẳng thẳn khen chê hợp lý để người đang được giám hộ trưởng thành về thể chất và tinh thần. “Ghét cho ngọt cho bùi”, ngọt, bùi ở đây theo cách hiểu của tôi là sự thờ ơ, bàng quang, không nhắc nhở, dạy dỗ khi thấy trẻ có những hành vi không phù hợp nhưng không uốn nắn trẻ ngay từ khi còn bé hay quá nuông chiều.

Ngày nay, quan điểm về đòn, roi cũng đã khác. Nhưng theo tôi thì cho roi, cho vọt vẫn cần thiết. Tuy nhiên, để roi không còn là roi vọt, có khi làm cha mẹ mình cần nghiên cứu, vận dụng thêm phương pháp “kỷ luật không nước mắt” để phù hợp với từng đứa trẻ, từng độ tuổi, từng hoàn cảnh khác nhau.

Có lần tôi đọc cuốn sách “yêu thương bằng lý trí”, tôi đã phải thốt lên rằng “hình như mình đã sai”. Bài viết này cũng chỉ mang suy nghĩ cá nhân tôi, nếu không phù hợp với các bạn thì cũng mong mọi người bỏ quá cho.

Nhân đây, tôi cũng chúc mừng bạn đã tìm ra được một cách giải quyết vấn đề trọn vẹn đôi đường đó là: “…nhờ Thiền tôi thấy cả tôi và con đều hiểu nhau hơn, yêu thương nhau hơn, đều tốt hơn, ngoan hơn và chúng tôi sẽ tìm được 1 cách dạy – hiểu mà không phải dùng đến roi vọt mà vẫn hiệu quả”. Hy vọng, có rất nhiều bà mẹ có duyên biết đến thiền và thiền để “hiểu nhau hơn, yêu thương nhau hơn” được như vậy gia đình sẽ ổn định năng lượng, dễ dàng tìm được tiếng nói chung và vui vẻ, hạnh phúc.

/