Về bộ phim tài liệu 'Hoàng đế Quang Trung - Bước ra từ lịch sử'

[Hạnh An]

Năm nào cũng vậy, cứ đúng mùng 5 Tết người người đổ về dự lễ hội Gò Đống Đa - kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa, sự kiện gắn với chiến công hiển hách của người anh hùng áo vải Quang Trung đại phá quân Thanh vào mùa xuân Kỷ Dậu 1789.

Đặc biệt năm nay, từ mùng 1 đến mùng 5 Tết Nguyên đán Mậu Tuất 2018, VTV 1 đã chiếu một series phim tài liệu “Hoàng đế Quang Trung - Bước ra từ lịch sử”.

Trước nay, hầu như ai cũng biết Quang Trung Nguyễn Huệ là một thiên tài quân sự, điều binh khiển tướng thần kỳ nhưng qua bộ phim này còn toát lên ông còn là một nhà chính trị, nhà ngoại giao kiệt xuất. Thông điệp chuyển tải của bộ phim là những tư tưởng lớn vượt tầm thời đại của Hoàng đế Quang Trung trên nhiều lĩnh vực mà đến nay vẫn còn nguyên giá trị qua 5 phần gồm:
1. Lấy dân làm gốc.
2. Cải cách xã hội.
3. Cầu hiền và trọng dụng nhân tài.
4. Chiến lược xây dựng quốc gia biển.
5. Chính sách mở cửa hội nhập quốc tế.

Xin tóm tắt một số nội dung chính như sau:
Thứ nhất, lấy dân làm gốc

Xuất thân từ nông dân, Nguyễn Huệ và anh em Tây Sơn hiểu rõ thế nào là “lấy dân làm gốc”. Từ buổi đầu khởi nghĩa, với mục đích hướng tới lợi ích người nông dân họ đã tạo dựng được niềm tin và được người dân ủng hộ, đi theo. Chỉ trong vòng 5 năm đã làm chủ một vùng rộng lớn từ Quảng Nam đến Bình Thuận và toàn bộ Gia Định.

Trong suốt 14 năm từ khi khởi nghiệp, quân Tây Sơn đã giành được nhiều chiến công lớn nhưng vang dội nhất phải kể đến trận Rạch Gầm - Xoài Mút 1785: chỉ trong 1 ngày, quân Tây Sơn đã tiêu diệt toàn bộ quân Xiêm liên kết với Nguyễn Ánh gồm 20,000 thủy binh, 300 chiến thuyền, giành toàn bộ quyền kiểm soát Đàng trong. Ngoài tài năng quân sự phi thường, Nguyễn Huệ đã thành công trong việc nắm bắt, đánh giá đúng lòng dân, biết tập hợp và huy động sức dân hỗ trợ cho quân đội của mình. Ông hiểu rõ chỗ ẩn náu kín đáo nhất của quân đội không phải là hầm sâu mà chính là lòng dân. Làm nên chiến thắng này là sự kết hợp sức mạnh Tây Sơn và người dân Gia Định. Người dân Đàng Trong đã có niềm tin và cái nhìn khác về Tây Sơn - mà trước đó Nguyễn Ánh tuyên truyền là “giặc cỏ”.

Bên cạnh đó, ở Đàng Ngoài, Tây Sơn phải đối mặt với 29 vạn quân Thanh do triều Lê cầu viện đã vào tới Thăng Long. Để chính danh, ngày 25/11 năm Mậu Thân 1788, Nguyễn Huệ cho lập đàn Nam Giao ở núi Bân - Phú Xuân làm lễ tế trời đất, tuyên bố lên ngôi Hoàng đế lấy niên hiệu Quang Trung - nghĩa là ánh sáng ở trung tâm. Với mục tiêu bảo vệ độc lập dân tộc, đi đến đâu Tây Sơn cũng được nhân dân ủng hộ. Trong cuộc hành quân thần tốc ra Bắc, Nguyễn Huệ vừa đi vừa tuyển quân, vừa tập trận. Chưa đầy một tháng, quân Tây Sơn đã từ Phú Xuân ra tới Ngọc Hồi, với đội quân ngày càng mạnh. Chỉ trong 5 ngày đã đánh tan 29 vạn quân Thanh và bọn chư hầu Lê Chiêu Thống, làm chủ kinh thành Thăng Long.

Có thể nói, nhà Tây Sơn được nhân dân khắp các miền ủng hộ nên làm việc gì cũng thành công.

Thứ hai, tư tưởng cải cách xã hội

Về tư duy đổi mới giáo dục, Quang Trung có tư tưởng nhìn xa trông rộng "Dựng nước lấy học làm đầu". Chiếu Lập học nêu “Việc học phải bắt đầu từ cấp xã trở lên... ”. Lần đầu tiên trong lịch sử chế độ phong kiến, xã thôn có trường công lập.

Khác với các triều đại trước đều dùng chữ Hán trong các văn bản chính thức, thời Quang Trung chữ Nôm được đề cao, trở thành chữ viết của quốc gia, được dùng trong văn bản nhà nước (chiếu chỉ, mệnh lệnh), ra đề và làm bài thi, … Đó là lòng tự tôn dân tộc trong văn hóa nhằm dần thoát ly sự lệ thuộc vào văn tự nước ngoài.

Năm 1791, Quang Trung lập Sùng Chính Viện, thỉnh La Sơn Phu tử Nguyễn Thiếp làm Viện trưởng. Công việc chính của Viện là dịch những tác phẩm có giá trị về đạo đức và văn chương từ chữ Hán ra chữ Nôm để phổ biến trong toàn quốc.

Bên cạnh đó Hoàng đế Quang Trung còn ban hành một số cải cách trong quản lý xã hội như việc phát thẻ kim bài để kiểm tra an ninh; bài trừ mê tín dị đoan; chấn chỉnh việc tu hành, chỗ thờ Phật phải tôn nghiêm; đề cao Nho giáo nhưng vẫn cho phép tự do tôn giáo.

Về chính sách phát triển kinh tế, bắt đầu từ nông nghiệp: Phân phối đất đai cho nông dân nghèo đi kèm với chính sách thuế đơn giản với thuế ruộng là chính; giảm nhiều loại thuế cho dân....

Thứ ba, cầu hiền và trọng dụng nhân tài

Nhận thức rõ vai trò của tri thức trong công cuộc xây dựng đất nước, vua Quang Trung đã dần dần để các văn thần nắm các chức vụ chủ chốt trong bộ máy chính quyền. Chỉ trong 4 năm trị vì (1788-1792), vua Quang Trung đã có một loạt chính sách tuyển chọn nhân tài, ban bố 4 chiếu chỉ quan trọng hướng đến việc lựa chọn người tài làm nền tảng của triều Tây Sơn là Chiếu cầu hiền, Chiếu Dụ các quan văn võ triều Lê, Chiếu Lập học và Chiếu Mở khoa thi. Việc làm cấp thiết của vua Quang Trung là tổ chức kỳ thi hương đầu tiên ở Nghệ An để tuyển chọn nhân tài do Nguyễn Thiếp làm chánh chủ khảo.

Chiếu Cầu hiền viết: “Dựng nước lấy học làm đầu, trị nước chọn nhân tài làm gốc… Trẫm buổi đầu dựng nghiệp, tôn trọng sự học, lưu tâm yêu mến kẻ sĩ…”.

Chính sách cầu hiền của vua Quang Trung được sự hưởng ứng của nhiều sĩ phu yêu nước có tư tưởng tích cực trong xã hội đương thời. Thái độ tôn trọng việc học, yêu mến nhân tài, sự chân thành của Quang Trung đã thu phục được những bậc hiền tài lỗi lạc đương thời như: Nguyễn Thiếp, Phan Huy Ích, Ngô Văn Sở, Ngô Thì Nhậm, Đoàn Nguyễn Tuấn, Vũ Huy Tấn, Nguyễn Thế Lịch…...; bên cạnh đó là các võ tướng tài ba như: Ngô Văn Sở, Phan Văn Lân, Trần Quang Diệu, Vũ Văn Dũng (Võ Văn Dũng)…

Có những người là văn thần, võ tướng của cựu trào, thấm nhuần tư tưởng: "Trung thần bất sự nhị quân", nhưng họ về với Quang Trung vì thấy ở ông một tấm lòng thành chiêu hiền đãi sĩ, thật lòng muốn xây dựng đất nước, chăm lo cho trăm họ.

Đền thờ vua Quang Trung ở núi Quyết

Nguồn ảnh: Internet


(Còn nữa)

View more the latest threads:

• đô đốc bùi thị xuân -tây sơn ngũ phụng thư
• Ngô Thì Nhậm - chuyện thời thế, thế thời...
• Về bộ phim tài liệu 'Hoàng đế Quang Trung -...
• Vợ chồng võ tướng nức danh sử Việt!
• Mồng 5 tết - tưởng nhớ Hoàng Đế Quang Trung
• Danh Tướng Bùi Thị Xuân
• Kỷ niệm ngày xác định vĩnh viễn bản đồ Việt...
• Mồng 5 tết đại phá Quân Thanh
• Nỗi ám ảnh khiến Vua Quang Trung tới chết......
• Danh tướng Trần Quang Diệu (1746–1802)