Cội nguồn Thiền phái Trúc Lâm - ngày trở về!

[Đức Tin]

Am Ngọa Vân – nơi Đệ nhất Sư Tổ nhập niết bàn – nơi Đức Vua hóa Phật.

Khi đoàn đến chùa Ngọa Vân Trung thì chị TT đã quỳ xuống khóc rất thảm thiết, lúc đó Huyền Trân công chúa đã nhập vào chị vừa khóc vừa than rằng: “Thầy ơi, con bất hiếu!...”. Chứng kiến chị vừa quỳ lạy dập đầu xuống đất vừa khóc, khung cảnh đoàn người náo nức bỗng nhiên như lắng đọng lại. Đám trẻ con đang nô đùa cũng dừng lại ngồi im quan sát. Mọi người dừng chân đứng quây xung quanh trầm mặc cúi đầu, cay cay sống mũi, có cả những giọt nước mắt, những tiếng khóc nhỏ... Thầy động viên mãi mà chị vẫn cứ quỳ khóc trước cửa chùa, Tiểu đồng của Thầy đã phải đưa công chúa Huyền Trân đi ra để chị TT có thể tiếp tục cuộc hành trình của đoàn đến điểm cuối cùng – am Ngọa Vân. Sau đó, Thầy liền giải thích cho chúng tôi hiểu rằng: lúc Cha mất thì công chúa không thể có mặt chịu tang nên mới đau khổ đến vậy. Tìm hiểu các tư liệu lịch sử về thời kỳ đó, khoảng thời gian đó, thì càng cảm thấy thấu hiểu hơn, xót xa hơn, vì thời điểm ấy có quá nhiều biến cố, sóng gió, tai tiếng đến với cuộc đời nàng công chúa tài sắc khi mới 20 tuổi. Chỉ trong vòng 2 năm từ 1306 đến 1308, những khổ đau dồn dập ập đến. Từ việc phải rời xa quê hương, đất nước, hoàng tộc để sang một nước láng giềng nhỏ hơn với cuộc hôn nhân đã được sắp đặt mang yếu tố chính trị, cho đến việc phu quân mất đột ngột khi đang mang thai, vương hậu rơi vào tình thế buộc phải theo đoàn người của triều đình Đại Việt cử sang để trở về cố hương, rời xa thế tử mới sinh (?) trên hải trình kéo dài gần 1 năm và cuối cùng, việc Thượng hoàng Trần Nhân Tông qua đời đầu tháng 11 năm 1308 dường như đã làm Huyền Trân công chúa kiệt sức. Theo di nguyện của Cha, Huyền Trân công chúa xuất gia đi tu, quy y cửa Phật. Có thể nói, cuộc đời của Công chúa luôn ở dưới sự sắp đặt, vâng lệnh theo ý chỉ của vua cha, vua anh. Có lẽ vì như vậy mà nàng lặng lẽ mang theo những nỗi tâm tư, niềm tự sự, uẩn khuất nén vào trong sự câm lặng đến bảy trăm năm trời! Những tiếng khóc tức tưởi của công chúa trong nhiều lần nhập vào chị TT phải chăng phần nào cũng chất chứa cả những nỗi niềm trong lòng bấy lâu không được giải tỏa ấy?! Một lát sau, khi chị TT trở về trạng thái bình thường thì cả đoàn lại tiếp tục hành trình lên chùa Ngọa Vân thượng và am Ngọa Vân.

Những tưởng quãng đường còn xa mà trời chiều mùa đông thì rất nhanh đã chuyển sang chạng vạng. Vậy mà chẳng bao lâu sau, am Ngọa Vân đã hiện ra ngay trước mắt chúng tôi. Tôi nhanh chóng theo chị NƯ vào đặt lễ trong chùa Ngọa Vân thượng, nơi ban thờ chính giữa là tượng Đệ nhất Sư Tổ Trần Nhân Tông, bên phải là tượng Đệ nhị Sư Tổ Pháp Loa, còn bên trái là tượng Đệ tam Sư Tổ Huyền Quang. Đặt lễ xong xuôi, ngẩng đầu lên ngắm nhìn tượng Đệ nhất Sư Tổ, không hiểu sao tôi đã bắt đầu cảm thấy nức nở cuộn lên trong lòng. Bước sang bên phải, ngắm tượng của Đệ nhị Sư Tổ, tôi bắt đầu không kìm nén được mà bật khóc, bất chợt thốt ra một tiếng “Thầy”. Tôi khống biết cảm xúc này là gì mà trào dâng mạnh mẽ như vậy, nhưng tôi vội gạt đi, mau chóng ra ngoài cho kịp để làm lễ và ngồi thiền ở dưới am Ngọa Vân. Khi Thầy thay mặt Sư Tổ trao cho tất cả những người có mặt ở đó những hạt xá lị là Xương, là Máu, là Linh hồn, là Tâm huyết của Người, thì cảm xúc của tôi lúc đó lại trào ra không kiềm chế được nữa. Cứ thế khóc, và khóc giàn giụa, khóc thắt tim lại. Cảm xúc cuốn tôi đi khiến tôi vừa như vẫn đang nghe Thầy nói văng vẳng, vừa như đắm chìm ở một khoảng không nào khác… thật khó diễn tả. Khi kết thúc thiền rồi tôi vẫn như người ngẩn ngơ, lòng thầm nghĩ nhất định lát nữa phải vào lạy tạ Tam Tổ ở trong chùa. Sau khi làm việc với Sư Tổ xong thì Thầy xin phép cho hai cô con gái lên được nắm tay Cha. Tất cả chúng tôi đã lặng người trào nước mắt xúc động chứng kiến cảnh HT công chúa thực hiện nghi lễ chịu tang Cha, quỳ gối lết từng bước từ dưới sân lên cầu thang, đến am Ngọa Vân trên tảng đá tương truyền là nơi Người viên tịch. Một người Cha vĩ nhân; một vị Phật hoàng danh tiếng vượt ra ngoài tầm cỡ quốc gia; một đức Vua anh minh trí tuệ mẫn tiệp vĩ đại của đất nước, của dân tộc; một vị Sơ Tổ sáng lập, gây dựng lên Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, một dòng thiền Phật giáo mang đậm bản sắc dân tộc Việt, thể hiện tinh thần Đạo pháp nhập thế, cư Trần lạc Đạo – và một người con gái hiếu thảo, một công chúa, một ni sư biết hi sinh lợi ích cá nhân mình vì đất nước, vì dân tộc. Hành trình về với cội nguồn Thiền phái năm nay thật ý nghĩa biết bao!

Khi cả đoàn xuống núi cũng là lúc trời tối sầm, bóng tối đã bao trùm toàn bộ khu vực. Lúc này bất giác mọi người đều ngẩng đầu lên ngắm trăng. Ánh trăng ngày 14AL tròn đầy, sáng vằng vặc, đẹp lung linh, tỏa ánh dịu dàng phủ lên tất cả cảnh vật. Thiên nhiên ở đây đẹp quá, quả là chốn bồng lai tiên cảnh: ban ngày thì trùng trùng điệp điệp núi non, mây trắng bao phủ, rừng cây đại ngàn, đá xếp chênh vênh, xa xa có thung lũng với dòng sông Cầm uốn quanh thơ mộng; ban đêm thì lấp lánh ánh điện vàng trắng thật ảo diệu. Tôi cảm thấy không muốn về, dù đã tranh thủ vào chùa lạy tạ Tam Tổ, nhưng tôi vẫn cảm thấy hụt hẫng, chơi vơi, thiếu sót, vì chưa lên được am Ngọa Vân – nơi mà theo sử sách ghi chép lại, Phật hoàng đã nằm theo thế sư tử lặng lẽ tịch, mà ngày nay trong am cũng đặt bức tượng Phật nằm an nhiên nhập Niết bàn để tượng trưng cho sự kiện ấy. Lúc vào lạy tạ các cụ, tôi lại khóc rưng rức trước Đệ nhất và Đệ nhị Sư tổ. Bước lùi ra khỏi chùa đầy tiếc nuối với đôi mắt vẫn ngấn lệ, rưng rưng nhìn các cụ, tôi lại buột miệng bật ra câu: “con về đây, con chào các Thầy!”... Tối hôm đó về tới khách sạn, tôi cứ cảm thấy thôi thúc rất muốn tìm đọc ngay thông tin về Ngọa Vân. Qua các tư liệu tìm đọc, tôi hình dung được phần nào về Thiền phái trong thời kỳ lịch sử ấy. Trúc Lâm Yên Tử từ thời Trần đã là một không gian rộng lớn chạy dài từ Uông Bí qua Đông Triều đến một phần của Chí Linh ngày nay, đó là một không gian văn hóa của Phật giáo Trúc Lâm. Yên Tử (nay thuộc TP. Uông Bí) là nơi Phật hoàng tu hành, thuyết pháp, độ tăng,… còn Ngọa Vân (thuộc TX. Đông Triều) là điểm dừng chân cuối cùng trong cuộc đời tu hành của Người, nơi Người an nhiên nhập niết bàn, kết thúc trọn vẹn quá trình tu luyện và hóa Phật. Trong không gian đó, Ngọa Vân là trung tâm, nơi lưu giữ nhiều thánh tích và được coi là “thánh địa” của Thiền phái Trúc Lâm. Với ý nghĩa như vậy, nên tôi đã hiểu vì sao chuyến đi hành hương về cội nguồn Thiền phái Trúc Lâm năm nay lại chọn nơi này, để tổng kết một chu kỳ 12 năm từ ngày Thầy Nhật Nguyệt Tuệ Tâm “chấn hưng Thiền phái”.

Khung cảnh trời chiều nhìn từ Ngọa Vân




Ánh trăng lên đầu núi

Đoàn chúng tôi xuống núi khi bóng tối đã bao phủ xung quanh




Bức tranh tĩnh lặng ảo diệu về đêm ở Ngọa Vân (ảnh sưu tầm internet)

(còn tiếp)