Những kiến thức cần thiết khi luyện nội khí

NHỮNG KIẾN THỨC CẦN THIẾT KHI LUYỆN NỘI KHÍ

I. TẠNG - VỊ TRÍ CÁC TẠNG - ĐƯỜNG KINH TẠNG

1/ Tạng Phế :

http://i306.photobucket.com/albums/n...en/Kinhphe.jpg

Kinh Phế khởi đi từ trung tiêu ở huyệt Trung quản (Nh 12) xuống Đại trường, ngược lên Vị, qua cách mô vào Phế, theo khí quản, thanh quản lên họng hầu rồi rẽ ngang vào nách, và ở đây Phế khí xuất ra ở huyệt Trung phủ, chạy vòng xuống mặt trước ngoài cánh tay đến tận ngón tay cái tại huyệt Thiếu thương đầu ngón tay cái.
Kinh thủ Thái âm Phế mà tuyệt thì sẽ làm mất Phế khí,da lông không được nuôi dưỡng vì thiếu tân dịch.Da và lông sẽ bị tổn thương làm cho da khô,lông gãy rụng.Lông mày mà rụng là báo hiệu da lông đang chết trước
Khí Phế vượng vào giờ Dần (3-5g) – Hư vào giờ Mão (5-7g) – Suy vào giờ Thân (15-17g).
Nhiều Khí, ít Huyết.
Ấn đau huyệt Trung phủ (Mộ huyệt) và Phế du [Bq.13] (Bối du huyệt)
Tương sinh : - Phế Kim sinh Thận Thủy ( Sinh xuất )
- Tỳ Thổ sinh Phế Kim ( Sinh nhập )
Tương khắc : - Phế Kim khắc Can Mộc ( khắc xuất )
- Tâm Hỏa khắc Phế Kim ( khắc nhập )
Phế là tạng nằm ở bên trong lồng ngực,Phế chủ về hô hấp và thông với da lông..

http://i306.photobucket.com/albums/n...en/TangPhe.jpg

Phế chủ da lông,phế vượng thì da dẻ hồng hào chống được ngoại tà xâm nhập,phế suy thì lỗ chân lông mở rộng nên ngoại tà dễ xâm nhập.
Phế có tính táo,hành Kim,sắc khí màu trắng,vị khí cay,mùi khí tanh,dịch thoát là nước mũi.
Phế khai khiếu ra ở mũi cho nên bệnh phế hay biểu hiện ở mũi họng.
Tạng Phế có quan hệ biểu lý với phủ Đại trường (ruột già ). Phế tàng Phách
Phế khí sinh ra khi Chân khí đi vào tạng phế.
Phế khí hoạt hóa chủ yếu trong Phế kinh và Đại trường kinh,hai mạch này khép kín tạo thành vòng cho phế khí. Phế khí phát động cơ năng và chức năng của phế, sinh ra dưỡng khí và làm chủ hệ da lông.
Phế chủ khí của toàn thân, nó có nhiệm vụ kiểm tra toàn bộ khí, thanh lọc Dinh khí do ẩm thực đem lại và xuất khí xấu ra theo đường thở hoặc qua bề mặt da.
Phế chủ khí, khí là soái của huyết-huyết là mẹ của khí, khí là cơ sở vật chất-huyết là công năng. Khí huyết có lưu thông thì cơ thể mới khỏe mạnh.
Ghi nhớ : - Phế chủ về khí trong toàn thân. Phế chủ bì mao.
- Phế khí sinh ra, khi Chân khí đi vào Phế.
- Phế là tạng có 2 lá nằm ở trong lồng ngực.
- Kinh Phế: Khởi từ huyệt Trung phủ đi ra ở huyệt Thiếu thương đầu ngón tay cái.
- Phế khai khiếu ra mũi. Tạng Phế quan hệ biểu lý với Phủ Đại tràng.
- Phế tàng PHÁCH.

2/ Tạng Tỳ :
Kinh Tỳ khởi lên từ huyệt Ẩn bạch góc ngoài móng chân ngón cái, theo bờ trong ngón cái và lằn da gan chân – mu chân, lên mặt trong của chân…để đến tạng Tỳ, liên lạc với Vị, đi dọc theo hai bên thanh quản, nối với cuống lưỡi, tản ra dưới lưỡi. Một nhánh tách biệt từ Vị, qua cơ hoành vào Tâm.
Kinh túc Thái âm Tỳ mà tuyệt thì nó làm mất Tỳ khí,biểu hiện ra ở miệng môi.Tỳ chủ về cơ nhục nên màu sắc ở miệng môi biểu thị cho thịt tươi hay khô.

Khí Tỳ vượng vào giờ Tỵ (9 – 11g). Hư giờ Ngọ (11 – 13g). Suy giờ Hợi (21- 23g).
Nhiều Khí, ít huyết.
Ấn đau huyệt Chương môn (C 13) và Tỳ du (Bq 20 – Bối du Huyệt).
Tương sinh : - Tỳ Thổ sinh Phế Kim (Sinh xuất)
- Tâm Hỏa sinh Tỳ Thổ (Sinh nhập)
Tương khắc : - Tỳ Thổ khắc Thận Thủy (Khắc xuất)

http://i306.photobucket.com/albums/n...yen/KinhTy.jpg

Kinh Tỳ khởi lên từ huyệt Ẩn bạch góc ngoài móng chân ngón cái, theo bờ trong ngón cái và lằn da gan chân – mu chân, lên mặt trong của chân…để đến tạng Tỳ, liên lạc với Vị, , đi dọc theo hai bên thanh quản, nối với cuống lưỡi, tản ra dưới lưỡi. Một nhánh tách biệt từ Vị, qua cơ hoành vào Tâm.
Kinh túc Thái âm Tỳ mà tuyệt thì nó làm mất Tỳ khí,biểu hiện ra ở miệng môi.Tỳ chủ về cơ nhục nên màu sắc ở miệng môi biểu thị cho thịt tươi hay khô.

Khí Tỳ vượng vào giờ Tỵ (9 – 11 g). Hư giờ Ngọ (11 – 13g). Suy giờ Hợi (21- 23g).
Nhiều Khí, ít huyết.
Ấn đau huyệt Chương môn (C 13) và Tỳ du (Bq 20 – Bối du Huyệt).
Tương sinh : - Tỳ Thổ sinh Phế Kim (Sinh xuất)
- Tâm Hỏa sinh Tỳ Thổ (Sinh nhập)
Tương khắc : - Tỳ Thổ khắc Thận Thủy (Khắc xuất)

Tỳ nằm ở hạ sườn bên trái, nó là một trong những bộ phận quan trọng của kho tàng thủy cốc, là chỗ sản sinh ra Dinh khí. Tỳ chủ về một loại khí hậu thiên là thứ khí sinh ra từ thủy cốc (đồ ăn thức uống).

http://i306.photobucket.com/albums/n...yen/TangTy.jpg

Tỳ thống nhiếp huyết, Tỳ là nguồn sinh ra huyết.
Tỳ khí có tính thấp, hành Thổ, có sắc khí màu vàng, có vị khí ngọt, mùi thơm, dịch thoát là nước bọt. Tỳ biểu hiện ra môi miệng cho nên nhìn sắc môi miệng sẽ biết được Tỳ đang hoạt động như thế nào.

Tạng Tỳ có quan hệ biểu lý với phủ Vị. Tỳ tàng Vía
Tỳ khí có hướng đi lên khi thở ra. Tỳ khí vượng làm cho người ta ăn thấy ngon và chóng đói, Tỳ khí suy thì ăn không thấy ngon và người gầy yếu mệt mỏi. Ăn no quá thì làm tổn thương đến Tỳ.
Tỳ khí sinh ra khi Chân khí đi vào tạng tỳ, tỳ khí hoạt hóa chủ yếu ở Tỳ kinh và Vị kinh, hai mạch này khép kín thành vòng cho Tỳ khí. Tỳ khí phát động cơ năng và chức năng của tạng Tỳ để sinh ra dịch vị và làm chủ hệ cơ nhục.
Ghi nhớ : - Tỳ chủ về khí hậu thiên, là thứ khí sinh ra từ đồ ăn thức uống. Tỳ chủ tiêu hóa.
- Tỳ khí sinh ra khi Chân khí đi vào Tỳ.
- Tỳ là tạng nằm ở hạ sườn bên trái.
- Kinh Tỳ: Khởi từ huyệt Ẩn bạch đầu ngón chân cái, về đến huyệt Đại bao.
- Tỳ khai khiếu ra môi miệng. Tạng Tỳ quan hệ biểu lý với Phủ Vị.
- Tỳ tàng VÍA


3/ Tạng Tâm :

Kinh Tâm bắt đầu từ Thượng tiêu…huyệt Cực tuyền (1) đi ra đầu ngón tay út huyệt Thiếu xung (9).
Kinh thủ Thiếu âm Tâm mà tuyệt nó sẽ làm mất Tâm khí, huyết mạch không thông, dịch huyết không lưu hành khắp cơ thể, làm cho sắc da mất tươi nhuận.

http://i306.photobucket.com/albums/n...en/KinhTam.jpg

Tâm chủ hệ huyết có tính Hỏa,hành hỏa,có sắc khí màu đỏ,có vị khí đắng,mùi khét, dịch thoát là mồ hôi.
Tâm khai khiếu ra lưỡi, lấy cửa ngõ ở mặt,chính vì vậy nét mặt sẽ phản ánh tình trạng của Tâm.
Khí Tâm vượng vào giờ Ngọ (11-13g), Hư vào giờ Mùi (13-15g), Suy vào giờ Tý (23-1g).
Khí Nhiều, Huyết ít.
Ấn đau huyệt Cự khuyết ( Nh 14) và Tâm du (Bq 15-Bối du huyệt)
Tương sinh : - Can Mộc sinh Tâm Hỏa ( Sinh nhập )
- Tâm Hỏa sinh Tỳ Thổ ( Sinh xuất )
Tương khắc : - Tâm Hỏa khắc Phế Kim ( Khắc xuất )

http://i306.photobucket.com/albums/n...en/TangTam.jpg

Tâm nằm trong lồng ngực có Tâm bào bảo vệ.
Tâm chủ huyết mạch,nó có tác dụng chỉ đạo và cộng đồng với huyết mạch để đưa huyết đi nuôi cơ thể.
Tâm tàng Thần tức là tâm chủ về các hoạt động của tinh thần,hay còn nói “tâm chủ thần minh”.Tâm chi phối thất tình bởi vậy mới có câu tâm sắt đá, tâm cởi mở,tâm ác, tâm thiện.
Điều Tâm chính là làm dịu Thất tình,điều Tâm tốt xẽ xóa bỏ được tạp niệm.Khi bình được tâm sẽ tạo nên nụ cười ở bên trong.Trong cuộc sống và đặc biệt là trong luyện tập khí công phải cố gắng bình được tâm mà trước hết là phải giữ cho nét mặt thật thanh thản.
Tâm khí được sinh ra khi chân khí đi vào tạng tâm.Tâm khí hoạt hóa chủ yếu ở Tâm kinh và Tiểu trường kinh,hai mạch này khép kín thành vòng cho Tâm khí.Tâm khí phát động cơ năng và chức năng của tạng tâm, để sinh chân hỏa cho huyết và làm chủ hệ mạch.
Phủ có quan hệ biểu lý với tạng Tâm là phủ Tiểu trường.
Ghi nhớ : - Tâm chủ về huyết mạch, Tâm chủ các hoạt động tinh thần.
- Tâm khí sinh ra khi Chân khí đi vào Tâm.
- Tâm là tạng nằm trong lồng ngực, hơi lệch về bên trái bên trái.
- Kinh Tâm: Khởi từ huyệt Cực tuyền đi ra ở huyệt Thiếu xung mép ngoài ngón tay út.
- Tâm khai khiếu ra lưỡi. Tạng Tâm quan hệ biểu lý với Phủ Tiểu trường.
- Tâm tàng THẦN



4/ Tạng Thận

http://i306.photobucket.com/albums/n...n/KinhThan.jpg

Khởi đầu từ dưới ngón chân út, chạy vào lòng bàn chân, xuất ra nơi chỗ lõm dưới mấu xương thuyền, theo phía sau mắt cá trong, đến gót chân. Từ đó chạy lên phía bờ trong cẳng chân, ra mép trong nhượng chân, lên bờ sau trong đùi, thông qua cột sống vào liên hệ với Thận và Bàng quang.
Một nhánh khác từ Thận chạy đến Can, qua cơ hoành nhập vào giữa Phế, rồi đi dọc theo cuống họng để đến tận cuống lưỡi. Một nhánh tản ra giữa ngực, nhập vào Tâm và liên hệ với Tâm bào lạc.
Nhánh chính từ Thận nổi lên ở bờ trên xương mu, đi thẳng lên bụng, cách đường giữa thân 0,5 thốn, kết ở gian sườn 1.
Khí Thận vượng vào giờ Dậu (17 – 19g), Hư vào giờ Tuất (19 – 21g), Suy vào giờ Mão (5 – 7g).
Nhiều Khí, ít Huyết.
Tương sinh : - Thận Thủy sinh Can Mộc (Sinh xuất)
- Thận Thủy khắc Tâm Hỏa (Khắc xuất)
Kinh túc thiếu âm Thận mà tuyệt thì sẽ làm mất Thận khí,xương không được sưởi ấm nữa nên xương khô. Xương không được Thận khí ôn dưỡng nên thịt không gắn chặt vào xương ( Cốt nhục bất kết ) làm cho bắp thịt mềm nhũn.
Thận chủ tiên thiên,Tiên thiên khí là thứ khí do tinh huyết cả cha mẹ kết hợp lại mà thành,nó có tác dụng thúc đẩy sự sinh trưởng.
Thận chủ tàng tinh,tinh khí của các tạng phủ do ăn uống mà có.Khi ăn uống vào do có hệ tiêu hóa hoạt động mà chất dinh dưỡng được tàng tích ở lục phủ ngũ tạng, phần dư thừa sẽ được tàng tích ở thận lúc cần thiết sẽ cung cấp đi.
Thận khí sinh ra khi Chân khí đi vào Thận. Thận khí hoạt hóa chủ yếu ở Thận kinh và Bàng quang kinh,hai mạch này khép kín thành vòng cho Thận khí.
Khí Thận có tính Hàn (lạnh), màu đen, giờ Dậu (5-7 giờ tối) thì vượng, giờ Măo (5-7giờ sáng) thì suy, Thận chủ về Bài tiết và Cốt tủy, khai khiếu ra ở Tai.
Thận tàng Tinh và Trí ( an thể ).Tạng Thận có quan hệ biểu lý với phủ Bàng quang.

http://i306.photobucket.com/albums/n...n/TangThan.jpg

Thận chủ tiên thiên,Tiên thiên khí là thứ khí do tinh huyết cả cha mẹ kết hợp lại mà thành,nó có tác dụng thúc đẩy sự sinh trưởng.
Thận chủ tàng tinh,tinh khí của các tạng phủ do ăn uống mà có.Khi ăn uống vào do có hệ tiêu hóa hoạt động mà chất dinh dưỡng được tàng tích ở lục phủ ngũ tạng, phần dư thừa sẽ được tàng tích ở thận lúc cần thiết sẽ cung cấp đi.
Thận là tạng nằm ở phía lưng sát cột sống,thẳng từ rốn sang.Thận là chỗ tiềm tàng của sự sinh trưởng là nơi ẩn nấp của chân dương,là gốc của sự bế tàng,là chỗ trữ tàng tinh khí của ngũ tạng lục phủ.Thận quyết định thể tạng và thần kinh của con người.

Ghi nhớ : - Thận chủ về khí tiên thiên, là thứ khí có từ tinh Cha huyết Mẹ. Thận chủ tàng tinh…Thận chủ bài tiết. Thận chủ xương khớp.
- Thận khí sinh ra khi Chân khí đi vào Thận.
- Thận là tạng có 2 quả nằm ở phía lưng gần sát cột sống, thẳng từ rốn sang.
- Kinh Thận: Khởi từ huyệt Dũng tuyền ở lòng bàn chân, qua Hội âm kết thúc ở huyệt Du phủ.
- Thận khai khiếu ra tai. Tạng Thận quan hệ biểu lý với Phủ Bàng quang.
- Thận tàng "THỂ", Thận quyết định thể tạng của con người.


** / TạngTâm bào

http://i306.photobucket.com/albums/n...KinhTambao.jpg

Bắt đầu từ Thượng tiêu ( Tâm bào lạc ) huyệt Thiên trì (1) …đi ra đầu ngón tay giữa,huyệt Trung xung (9)
Tính Thử (nóng ấm), màu đỏ tím, Tâm bào chủ về Thân nhiệt.
Khí Tâm bào vượng vào giờ Tuất (19-21g), Hư vào giờ Hợi (21-23g), Suy vào giờ Thìn (7-9g).
Nhiều Huyết, ít Khí.
Tương sinh : - Tâm bào Hỏa sinh Tỳ Thổ (Sinh xuất)
Tương khắc : - Tâm bào Hỏa khắc Phế Kim (Khắc xuất)

Tâm bào là màng bao tim.Khi tâm khí ngấm ra ngoài mà chân hỏa hóa thực nhiệt lúc đó sẽ tạo ra nhiệt tâm khí.Nhiệt tâm khí hoạt hóa trong vòng Tâm bào kinh,nhiệt tâm khí có nhiệm vụ sinh nhiệt cho cơ thể và nội tạng.Nhiệt tâm khí còn có chức năng di nhiệt hỏa xuống để “đốt Tinh-sinh Khí” đồng thời ngấu nhừ thủy cốc ở hệ tràng vị.


5/ Tạng Can ( Gan)

http://i306.photobucket.com/albums/n...en/KinhCan.jpg

Kinh Can khởi lên ở góc ngoài móng chân ngón cái tại Huyệt Đại đôn, đi dọc theo mu bàn chân đến trước mắt cá trong và lên trên mắt cá trong 8 thốn thì bắt chéo sau kinh Tỳ, đến đầu trong lằn nhượng chân, nhập vào xương mu, vòng quanh bộ phận sinh dục rồi lên đầu sườn cụt, liên lạc với Can – Đởm, qua cơ hoành, phân nhánh vào ngực, đi lên họng và hiện ra ở mặt để liên hệ với Mục hệ, đến đầu hội với Đốc mạch. Một nhánh đi từ Can qua cơ hoành vào Phế. Từ Mục hệ phân một nhánh xuống má vòng vào trong môi.
Khí Can vượng vào giờ Sửu (1-3g) – Hư vào giờ Dần (3-5g) – Suy vào giờ Mùi (13-15g).
Huyết nhiều, Khí ít.
Ấn đau huyệt Kỳ môn (C 13) và Can du (Bq 18).
Tương sinh : - Can Mộc sinh Tâm Hỏa (Sinh xuất)
- Thận Thủy sinh Can Mộc (Sinh nhập)
Tương khắc : - Can Mộc khắc Tỳ Thổ (Khắc xuất)
- Phế Kim khắc Can Mộc (Khắc nhập)

Kinh túc Quyết âm Can mà tuyệt sẽ làm mất Can khí,gân mạch sẽ bị co thu lại.Vì kinh túc Quyết âm Can liên quan đến hệ Gân,phần nhiều hội tụ ở phần âm bộ và vùng cuống lưỡi.
Tính Phong (phong động, lan truyền gió), màu xanh.
Gan chủ về Mật và Gân, khai khiếu ra ở mắt.
Khi Can khí tuyệt sẽ làm cho lưỡi thụt vào,hòn dái thun lên,nó báo hiệu rằng Gân đã chết trước ở bên trong.
Gan nằm ở hạ sườn bên phải,nó trông coi sự phân bố dương khí của toàn thân.Gan thuộc Mộc tương ứng với khí sinh phát của mùa Xuân.Tính can đảm hay nhút nhát là do Gan quyết định.
Gan chủ sơ tiết.Gan có nhiệm vụ khơi thông giúp cho sự vận hành khí huyết các tạng phủ dễ dàng thông suốt,thăng giáng được điều hòa.Gan còn có chức năng thanh lọc các độc tố trong cơ thể.
Gan tàng huyết,Gan là kho dự trữ máu và điều tiết lượng máu trong toàn cơ thể.Khi cơ thể đang hoạt động cần một lượng máu lớn thì máu được dẫn lưu trong khắp cơ thể,khi ta nghỉ ngơi nhất là khi ngủ cơ thể cần sử dụng ít máu hơn,phần máu dư tạm thời đó sẽ đi vào gan để cất giữ ở gan.Với chức năng điều tiết máu gan cũng sẽ điều hòa luôn khí trong toàn cơ thể.Nếu gan khí bình thường thì khí huyết được điều hòa,cơ thể cảm thấy thoải mái.

http://i306.photobucket.com/albums/n...en/TangCan.jpg

Nếu Can khí bị uất kết sẽ làm cho tinh thần người ta căng thẳng dễ sinh cáu gắt hoặc mệt mỏi buồn rầu.Khí gan vượng sẽ làm tâm sinh hỏa ( can mộc sinh tâm hỏa ) và khí nóng bốc lên đầu gây đau đầu khó chịu.Trong khí công nếu ta luôn thanh gan tốt giữ cho khí gan được quân bình thì không những làm cho con người luôn thoải mái vui vẻ mà nó còn có tác dụng thúc đẩy việc tiêu hóa có hiệu quả.
Gân cơ khớp là những bộ phận phụ trách vận động của cơ thể.Nếu huyết ở gan được đầy đủ thì gân được nuôi dưỡng tốt giúp cho việc vận động được linh hoạt.Nếu gân yếu thì chân tay dễ bị co quắp, khi vận động sẽ rất nhanh mỏi mệt.Móng tay móng chân là phần cuối của gân, nhìn hình dáng màu sắc của móng tay móng chân ta biết được tình trạng của gân và từ đó biết được tình trạng của Gan.
Can khí sinh ra khi Chân khí đi vào tạng Gan, gan khí hoạt hóa chủ yếu ở Can kinh và Đởm kinh,hai mạch này khép kín thành vòng cho Can khí.Can khí phát động cơ năng và chức năng của tạng gan để sinh tân dịch và làm chủ hệ gân.Gan dịch còn gọi là cân dịch, nó giúp cho hoạt động của toàn bộ hệ thống gân được dẻo dai săn chắc.Cân dịch bị rối loạn sẽ làm cho toàn bộ hệ gân bị rối loạn.Trong cơ thể con người song song với hệ Kinh lạc là hệ Kinh cân.Sự hoạt động của hệ Kinh cân sẽ ảnh hưởng rất lớn tới hệ Kinh lạc (hay còn gọi là hệ Kinh khí ).Hệ kinh cân hoạt động tốt sẽ làm cho hệ kinh khí hoạt động thông suốt.
Gan chủ hệ Cân, khí có tính phong,hành Mộc,có sắc khí màu xanh,có vị khí chua,mùi hôi,dịch thoát là nước mắt.Gan khai khiếu ra mắt vinh nhuận ra móng tay móng châ.Bệnh của Gan biểu hiện ra mắt, khi gan sơ tiết kém,gan huyết không đủ dẫn đến mắt vàng,khô sáp.Khí Can quá vượng làm cho mắt đỏ lên đó là biểu hiện của nộ khí hoặc huyết áp cao.Can tàng hồn.
Tạng can có quan hệ biểu lý với phủ Đởm.
Ghi nhớ : - Can chủ về sơ tiết…Can chủ về thanh lọc độc tố. Can chủ hệ Gân .
- Can khí sinh ra khi Chân khí đi vào Can.
- Can là tạng nằm ở hạ sườn bên phải.
- Kinh Can: Khởi từ huyệt Đại đôn góc ngoài móng chân ngón cái, về đến huyệt Kỳ môn.
- Can khai khiếu ra mắt. Tạng Can quan hệ biểu lý với Phủ Đởm.
- Can tàng HỒN.

http://i306.photobucket.com/albums/n...hBangQuang.jpg

II. PHỦ - VỊ TRÍ CÁC PHỦ - ĐƯỜNG KINH PHỦ

1/. PHỦ ĐẠI TRƯỜNG (RUỘT GIÀ)

http://i306.photobucket.com/albums/n...g-Kinhchnh.jpg

Đường vận hành của Kinh Thủ Dương Minh Đại Trường: Khởi từ huyệt Thương dương về đến huyệt Nghinh hương.

Khởi đầu từ bờ ngoài chân móng ngón tay trỏ (Huyệt Thương Dương), đi dọc theo mép trên của ngón tay, qua hố lào giải phẫu, đến nếp gấp bờ ngoài khuỷu tay, chạy dọc theo mé trước - ngoài cánh tay, đến đầu trên cánh tay, chỗ hõm khớp vai, ra bờ sau vai, giao với kinh Tiểu trường ở huyệt Bỉnh phong, hội với Đốc mạch ở Đại chùy và đi sâu vào trong hõm xương đòn, từ đây phân ra 2 nhánh: + Một nhánh lặn vào Phế, qua cơ hoành để vào Đại trường; + Một nhánh từ hố xương đòn, lên cổ, hàm, đi vào giữa hàm răng dưới, vòng quanh mép miệng giao nhau ở Nhân trung đến cánh mũi phía bên đối diện.

http://i306.photobucket.com/albums/n.../Daitruong.jpg

Nhiều Khí nhiều Huyết.
Vượng giờ Mão (5-7g), Hư giờ Thìn (7-9g) – Suy giờ Dậu (17-19g).

Phủ Đại trường có quan hệ Biểu – Lý với Tạng Phế. Tác động để điều chỉnh rối loạn của Phế và Đại trường (theo nguyên tắc phối hợp Biểu – Lý, Trong – Ngoài, Âm – Dương).


2/. PHỦ TIỂU TRƯỜNG (RUỘT NON)

http://i306.photobucket.com/albums/n...g-Kinhchnh.jpg

Đường vận hành của Kinh Thủ Thái Dương Tiểu Trường: Khởi từ huyệt Thiếu trạch về đến huyệt Thính cung.

Khởi lên từ góc trong chân móng ngón tay út, chạy dọc theo bờ trong bàn tay, phía xương trụ, lên cổ tay, đi dọc theo phía sau trong cánh tay qua giữa mỏm khuỷu tay vào sau khớp vai, đi ngoằn ngoèo ở gai xương bả vai, đến hội với kinh Bàng quang và Đốc mạch hội tại h. Đại chùy, rồi trở ra hố xương đòn.
Từ hố xương đòn vùng huyệt Khuyết bồn phân thành hai nhánh: Một nhánh lặn vào Tâm, qua cơ hoành đến Vị, Tiểu trường và xuống liên hệ với huyệt Hạ cự hư của kinh túc Dương minh Vị (huyệt Hợp dưới của Tiểu trường). Một nhánh lên cổ, gò má, tới góc ngoài mắt và vào tai; + Tại vùng má có nhánh đến bờ dưới hố mắt, hốc mũi và kết ở huyệt Tình minh (Bq).

http://i306.photobucket.com/albums/n...Tieutruong.jpg

Vượng giờ Mùi (13 – 15g), Hư giờ Thân (15 – 17g), Suy giờ Sửu (1 – 3g).
Nhiều Huyết, ít Khí.
Ấn đau huyệt Quan nguyên (Nh 4) + Tiểu trường du (Bq 27).

Phủ Tiểu Trường có quan hệ biểu lý với tạng Tâm. Tác động để điều chỉnh rối loạn ở Tiểu Trường và Tâm (Theo nguyên tắc phối huyệt Trong – Ngoài)


3/. PHỦ VỊ (DẠ DÀY)

http://i306.photobucket.com/albums/n...V-Kinhchnh.jpg

Đường vận hành của Kinh Túc Dương Minh Vị: Khởi từ huyệt Thừa khấp đi ra ở huyệt Lệ đoài.

Khởi đầu từ cạnh cánh mũi (h. Nghênh hương – Đtr) đi lên, giao ở hõm góc trong mắt – gốc mũi (huyệt Tinh minh – Bq), vòng trở xuống dưới theo đường ngoài mũi vào hàm trên, rồi quanh ra môi miệng, giao chéo nhau tại môi trên với Đốc mạch (huyệt Nhân Trung), vòng môi dưới giao với Nhâm mạch (huyệt Thừa tương), đoạn dọc theo hàm dưới ra sau h. Đại nghênh đến góc hàm dưới, vòng lên trước tai qua huyệt Thượng quan (Đ), theo bờ trước tóc mai giao với kinh Đởm (huyệt Huyền lư + Hàm yến) lên trên bờ góc trán rồi theo chân tóc ra gặp Đốc mạch (huyệt Thần đình).
Một nhánh khác từ huyệt Đại nghênh đi xuống dọc theo thanh quản vào hố trên đòn, tại đây phân 2 nhánh:
Một nhánh từ hố trên đòn qua cơ hoành đến liên lạc với Tỳ và Vị;
Một nhánh từ hố trên đòn, thẳng qua đầu ngực, đi song song với Nhâm mạch, đến vùng bẹn.
Từ môn vị dạ dày có nhánh đi xuống bụng dưới hợp với kinh chính ở bẹn, rồi cùng đi theo cơ thẳng trước ở đùi xuống gối, dọc theo phía ngoài xương chầy, đến cổ chân, mu bàn chân, đến kết ở bờ ngoài góc móng ngón chân thứ hai. Một nhánh phụ từ Túc Tam lý đi ngoài đường kinh chính xuống tận ngón chân giữa. Một nhánh từ mu bàn chân (huyệt Xung dương) vào đầu ngón chân cái để tiếp nối với kinh Túc Thái âm Tỳ.

http://i306.photobucket.com/albums/n...uyen/PhuVi.jpg

Nhiều Khí, nhiều Huyết.
Vượng giờ Thìn (7 – 9g) – Hư giờ Tỵ (9 -11g) – Suy giờ Tuất (19 – 21g).
Ấn đau huyệt Trung quản (Nh 12) và Vị du (Bq 21 – Bối du Huyệt).

Phủ Vị (dạ dày) có quan hệ biểu lý với tạng Tỳ. Tác động để giải quyết xáo trộn của Tỳ - Vị.


4./ PHỦ ĐỞM (MẬT)

http://i306.photobucket.com/albums/n...m-Kinhchnh.jpg

Đường vận hành của Kinh Túc Thiếu Dương Đởm: Khởi từ huyệt Đồng tử liêu đi ra ở huyệt Túc khiếu âm.

Khởi từ góc ngoài mắt, lên góc trán xuống sau tai, đến gáy rồi vòng lên đầu sang trán, lại trở xuống gáy đi trước kinh Tam tiêu, tới vai – hội với Đốc mạch ở huyệt Đại chùy, với kinh Bàng quang (h. Đại trử) – và kinh Tiểu trường (h. Bỉnh phong) rồi nhập vào hõm xương đòn (h. Khuyết bồn – Vị). Một nhánh đi từ sau tai, vào trong tai và ra trước tai, đến sau góc ngoài mắt. Một nhánh từ đuôi mắt xuống hàm dưới (h. Đại nghênh – Vị) giao hội với kinh Tam tiêu, lên hố dưới mắt ; – có nhánh vòng qua góc hàm, xuống cổ, nhập vào rãnh trên xương đòn.
Từ xương đòn, phân hai nhánh: Một nhánh chạy về hướng giữa ngực, qua cơ hoành, liên lạc với tạng Tâm, Can, Đởm, rồi dọc theo hông sườn, đến bẹn, vòng quanh xương mu, tiến ngang vào mấu chuyển lớn xương đùi; Một nhánh từ hõm xương đòn chạy xuống nách, theo cạnh sườn qua sườn cụt tự do, tới khớp háng, đến mấu chuyển lớn, + ở đây có 1 nhánh rẽ liên lạc với kinh Bàng quang ở vùng xương khu.
Từ mấu chuyển lớn, kinh Đởm chạy xuống chân, theo mặt ngoài đùi, kết dưới đầu gối, chạy dọc theo mặt ngoài cẳng chân, đến trước mắt cá ngoài, lên trên mu chân, đi giữa xương bàn chân thứ – 5, ra tận góc ngoài móng chân áp út. + Một nhánh tách trên mu chân, nhập vào trong ngón cái, liên lạc với kinh Can, hiện ra ở chùm lông tam mao.

http://i306.photobucket.com/albums/n...yen/PhuDom.jpg

Nhiều Khí, ít Huyết.
Vượng giờ Tý (23 – 1g) – Hư giờ Sửu (1 – 3g) – Suy giờ Ngọ (11 – 13g).
Ấn đau huyệt Nhật nguyệt (Đ 24), Triếp cân (Đ 23) và Đởm du (Bq 19).

Phủ Đởm có quan hệ biểu lý với Tạng Can. Tác dụng để điều chỉnh rối loạn ở Đởm và Can (Theo nguyên tắc phối huyệt Trong – Ngoài).


5/. PHỦ BÀNG QUANG (BỌNG ĐÁI)

http://i306.photobucket.com/albums/n...g-Kinhchnh.jpg

Đường vận hành của Kinh Túc Thái Dương Bàng Quang: Khởi từ huyệt Tinh minh đi ra ở huyệt Chí âm.

Khởi đầu ở góc trong mắt từ huyệt Tình minh lên trán, thẳng lên đỉnh đầu giao hội với Đốc mạch ở huyệt Bá hội, phân nhánh vào não, rồi đi tiếp ra sau gáy. Từ gáy phân ra hai nhánh: Một nhánh đi dọc theo cột sống (cách 1,5 thốn) đến vùng thắt lưng vào Thận và Bàng quang, tại đây chạy xuống vùng mông đến giữa nhượng chân.
Một nhánh từ gáy đi kèm hai bên cột sống (cách 3 thốn) thẳng qua mông đến mấu chuyển lớn, theo mặt sau đùi xuống hợp với đường kinh trước ở giữa nhượng chân.
Từ nhượng chân đi tiếp xuống mặt sau cẳng chân, qua gót chân, đến sau mắt cá ngoài, dọc theo bờ ngoài bàn chân đến đầu ngón chân út để kết hợp với kinh túc Thiếu âm Thận.

Trên đường kinh Bàng quang có tất cả các du huyệt nên đường kinh này có vị trí đặc biệt.

http://i306.photobucket.com/albums/n...uBangquang.jpg

Nhiều Huyết, ít Khí.
Vượng giờ Thân (15 – 17g) – Hư giờ Dậu (17 – 19g) – Suy giờ Dần (3-5g).
Ấn đau huyệt Trung cực (Nh 3) và Bàng quang du (Bq 28).

Phủ Bàng Quang có quan hệ Biểu Lý với tạng Thận. Tác dụng vào để điều chỉnh rối loạn khí của Thận và Bàng Quang (Dùng theo nguyên tắc phối huyệt Trong – Ngoài, Âm dương).


6/. PHỦ TAM TIÊU

Phủ Tam Tiêu là những màng mỡ bao quanh và liên kết một số Phủ - Tạng với nhau.

http://i306.photobucket.com/albums/n...u-Kinhchnh.jpg

Đường vận hành của Kinh Thủ Thiếu Dương Tam Tiêu: Khởi từ huyệt Quan xung về đến Huyệt Ty trúc không.

Khởi từ góc trong ngón tay áp úp, dọc theo khe giữa của 2 ngón tay 4-5, ở mu bàn tay, đến mặt ngoài cổ tay, lên trên, đi dọc theo mặt sau cẳng tay giữa xương trụ và xương quay, đến mỏm khuỷu tay, đi theo mặt sau cánh tay lên vai, trong chỗ lõm của đầu xương vai và đầu xương cánh tay. Qua đỉnh cao xương bả vai thì đường kinh bắt chéo ra sau kinh Đởm, chạy xuống rãnh trên xương đòn (h. Khuyết bồn) rồi đi sâu vào trong ngực đến Tâm bào lạc, qua cơ hoành và liên hệ với Tam tiêu. Một nhánh đi từ ngực (h. Chiêu trung) trở lên rãnh trên xương đòn để ra sau cổ, liên lạc với Đốc mạch (h. Đại chùy), chạy lên sau gáy, vào sau tai, vòng quanh tai, đến góc trên tai, đi vòng xuống mặt và trở lên kết ở bờ dưới ổ mắt. Một nhánh từ sau tai (h. Khế mạch) vào trong tai và ra trước tai, qua trước h.Thượng quan (Đ), vòng xuống góc hàm dưới và liên kết ở góc ngoài đuôi lông mày để liên lạc với kinh túc Thiếu dương Đởm ở phía ngoài đuôi mắt (h. Đồng tử liêu).

Nhiều Khí, ít Huyết.
Vượng giờ Hợi (21 – 23g), Hư giờ Tý (1 – 3g), Suy giờ Tỵ (9 – 11g).

Phủ Tam tiêu có quan hệ Biểu Lý với tạng danh Tâm bào. Tác dụng để điều chỉnh rối loạn khí của Tam Tiêu và Tâm bào.

Tam tiêu là Phủ chúng ta cần lưu ý vì có những đặc điểm không bình thường.Tam tiêu là phủ của tạng danh Tâm bào,nó chia làm 3 phần: Thượng tiêu,Trung tiêu và Hạ tiêu.Tam tiêu có chức năng duy trì thân nhiệt, làm nhừ thủy cốc, thải bỏ cặn bã thực ra khỏi cơ thể. Tam tiêu là đường đi của khí và thủy đạo, tam tiêu bị ách tắc ở đâu thì sinh phù ở đấy.

Thượng tiêu là màng mỡ bao bọc,chằng giữ liên kết ở khu vực Tâm và Phế.
Trung tiêu là màng mỡ bao bọc chằng giữ liên kết ở khu vực Can, Đởm,Tỳ,Vị và tuyến Tụy.
Hạ tiêu là màng mỡ bao bọc chằng giữ liên kết ở khu vực Thận,Bàng quang, Đại trường, Tiểu trường và bộ máy sinh dục.
/

MƯỜI HAI ĐƯỜNG KINH CHÍNH - CÁC HUYỆT ĐẦU VÀ CUỐI ĐƯỜNG KINH

Quy ước: Khi đặt hai bàn tay hoặc chân thì “Trong” nghĩa là nằm ở phía hướng về bàn tay hoặc chân còn lại.

1/. Kinh Thủ Thái Âm Phế

Huyệt đầu: Trung Phủ
Vị trí: Dưới cuối xương đòn gánh 1 thốn

http://i306.photobucket.com/albums/n...e-TrungPhu.jpg

Huyệt cuối: Thiếu Thương
Vị trí: Bờ trong ngón tay cái (dưới móng)

http://i306.photobucket.com/albums/n...hieuThuong.jpg

2/. Kinh Thủ Dương Minh Đại Trường

Huyệt đầu: Thương Dương
Vị trí: Góc trong ngón tay trỏ

http://i306.photobucket.com/albums/n...huongduong.jpg

Huyệt cuối: Nghinh Hương (Nghênh Hương)
Vị trí: Điểm gặp nhau của đường ngang qua chân cánh mũi và rãnh mũi-miệng

http://i306.photobucket.com/albums/n...ghinhhuong.jpg

3/. Kinh Thủ Thiếu Âm Tâm

Huyệt đầu: Cực Tuyền
Vị trí: Chỗ lõm giữa hố nách, khe giữa động mạch nách

http://i306.photobucket.com/albums/n...m-CucTuyen.jpg

Huyệt cuối: Thiếu Xung
Vị trí: Bờ trong ngón tay út

http://i306.photobucket.com/albums/n...-Thieuxung.jpg

4/. Kinh Thủ Thái Dương Tiểu Trường

Huyệt đầu: Thiếu Trạch
Vị trí: Cạnh góc ngoài ngón tay út (dưới móng)

http://i306.photobucket.com/albums/n...ThieuTrach.jpg

Huyệt cuối: Thính Cung
Vị trí: Chỗ lõm phía trước bình tai, sau lồi cầu xương hàm dưới

http://i306.photobucket.com/albums/n...Thinhcunga.jpg

5/. Kinh Túc Thái Âm Tỳ

Huyệt đầu: Ẩn Bạch
Vị trí: Bờ trong ngón chân cái

http://i306.photobucket.com/albums/n.../Ty-AnBach.jpg

Huyệt cuối: Đại Bao
Vị trí: Dưới ổ nách 6 thốn, tại điểm gặp nhau của đường nách giữa và bờ trên xương sườn số 6.

http://i306.photobucket.com/albums/n.../Ty-Daibao.jpg

6/. Kinh Túc Dương Minh Vị

Huyệt đầu: Thừa Khấp
Vị trí: Ở nơi giao nhau của bờ dưới xương ổ mắt và đường dọc chính giữa mắt

http://i306.photobucket.com/albums/n...i-Thuakhap.jpg

Huyệt cuối: Lệ Đoài
Vị trí: Góc ngoài ngón chân thứ hai, cách chân móng 0,1 thốn

http://i306.photobucket.com/albums/n.../Vi-LeDoai.jpg

7/. Kinh Túc Thiếu Âm Thận

Huyệt đầu: Dũng Tuyền
Vị trí: Giữa lòng bàn chân, ở vị trí 2/3 bàn chân tính từ gót chân

http://i306.photobucket.com/albums/n...-DungTuyen.jpg

Huyệt cuối: Du Phủ
Vị trí: Chỗ lõm giữa bờ dưới xương đòn và xương sườn 1, cách đường giữa ngực 2 thốn

http://i306.photobucket.com/albums/n...Than-DuPhu.jpg

8/. Kinh Túc Thái Dương Bàng Quang

Huyệt đầu: Tinh Minh
Vị trí: Cách đầu góc trong mắt 0,1 thốn

http://i306.photobucket.com/albums/n...g-TinhMinh.jpg

Huyệt đầu: Chí Âm
Vị trí: Bờ ngoài ngón chân út, cách góc móng chân 0,2 thốn

http://i306.photobucket.com/albums/n...uang-ChiAm.jpg

9/. Kinh Túc Quyết Âm Can

Huyệt đầu: Đại Đôn
Vị trí: Bờ ngoài ngón chân cái, cách móng 0,1 thốn

http://i306.photobucket.com/albums/n...Can-DaiDon.jpg

Huyệt cuối: Kỳ Môn
Vị trí: Huyệt nằm trên đường thẳng ngang qua đầu ngực, trong khoảng gian sườn (của sườn) thứ 6-7.

http://i306.photobucket.com/albums/n.../Can-KyMon.jpg

10/. Kinh Túc Thiếu Dương Đởm

Huyệt đầu: Đồng Tử Liêu
Vị trí: Cách góc ngoài mắt 0,5 thốn, chỗ lõm sát ngoài đường khớp của mỏm ngoài hố mắt

http://i306.photobucket.com/albums/n...DongTuLieu.jpg

Huyệt cuối: Túc Khiếu Âm
Vị trí: Bờ ngoài ngón chân áp út, cách móng 0,1 thốn

http://i306.photobucket.com/albums/n...TucKhieuAm.jpg

11/. Kinh Thủ Quyết Âm Tâm Bào

Huyệt đầu: Thiên Trì
Vị trí: Ngang đầu ngực, cách 1 thốn, ở khoảng gian sườn 4

http://i306.photobucket.com/albums/n...o-ThienTri.jpg

Huyệt cuối: Trung Xung
Vị trí: Điểm giữa của đầu ngón tay giữa

http://i306.photobucket.com/albums/n...-TrungXung.jpg

12/. Kinh Thủ Thiếu Dương Tam Tiêu

Huyệt đầu: Quan Trung
Vị trí: Bờ ngoài ngón tay áp út, cách móng 0,1 thốn

http://i306.photobucket.com/albums/n...u-QuanXung.jpg

Huyệt cuối: Ty Trúc Không
Vị trí: Tại chỗ lõm bên ngoài đuôi lông mày, bờ ngoài cơ vòng mi

http://i306.photobucket.com/albums/n...yTrucKhong.jpg

- Các tạng/phủ có huyệt đầu (hoặc cuối) nằm ở Tay (Thủ)

Phế - Tiểu trường
Tâm - Đại trường
Tâm bào - Tam Tiêu

Các tạng (và các phủ tương ứng) này thuộc phần trên của cơ thể

http://i306.photobucket.com/albums/n...n/Huyettay.jpg

- Các tạng/phủ có huyệt đầu (hoặc cuối) nằm ở Chân (Túc)

Tỳ - Vị
Can - Đởm
Thận - Bàng Quang

Các tạng (và các phủ tương ứng) này thuộc phần dưới của cơ thể

http://i306.photobucket.com/albums/n.../Huyetchan.jpg

http://i1198.photobucket.com/albums/...emcacTang1.png
http://i1198.photobucket.com/albums/...DuongKinh1.jpg
http://i1198.photobucket.com/albums/...DuongKinh2.jpg
http://i1198.photobucket.com/albums/...duongkinh3.jpg
Còn đây là link để tải file excell: http://www.mediafire.com/view/akbf31...t_tang_phu.xls

Cho em hỏi là mỗi đường kinh sẽ đối xứng nhau qua cơ thể hay chỉ 1 bên (đa phần bên phải) như hình vẽ ah?

Trích dẫn:

---

Gửi bởi tuluyenthantam

Cho em hỏi là mỗi đường kinh sẽ đối xứng nhau qua cơ thể hay chỉ 1 bên (đa phần bên phải) như hình vẽ ah?

---

12 đường kinh chính đối xứng nhau bên phải và bên trái qua trục giữa cơ thể.

Em chào tất cả mọi người!
Tối hôm qua em có thời gian ngồi đọc kỹ về các tạng, phủ; em thấy thông tin về tạng, phủ & các đường kinh nhiều quá, thật là khó nhớ. Em có ý tổng hợp lại một số sự giống nhau cho dễ nhớ - nếu có điều gì sai thì mọi người cùng thảo luận ạ.


1. Đường vận hành chân khí:
Chân khí đi vào tạng/ phủ nào thì khí của tạng/ phủ đó được sinh ra. Dựa vào giờ Vượng của tạng/ phủ thì đường vận hành của chân khí sẽ được sắp sếp như thế này: Phế --> Đại trường --> Vị --> Tỳ --> Tâm --> Tiểu trường --> Bàng quang --> Thận --> Tâm bào --> Tam tiêu --> Đởm --> Can --> Phế.
Nếu chúng ta đặt 2 cột sắp sếp Tạng & Phủ theo thứ tự như trong bài "Nội chu thiên pháp" thì rất dễ nhớ: cứ lần lượt đi qua 2 tạng liên tiếp, sẽ chuyển sang 2 phủ liên tiếp, rồi lại sang 2 tạng liên tiếp,... như dưới đây ạ.
(Khi sắp sếp thứ tự của từng tạng/ phủ theo 2 cột này chúng ta sẽ thấy nhiều điều thú vị tiếp theo ạ.)

https://live.staticflickr.com/65535/...4b7ba72a4b.jpg

2. Về cách đặt tên kinh Thủ (tay)/ kinh Túc (chân)?
Con người là gạch nối giữa Trời -và- Đất, nên sẽ đặt con người ở trung tâm, với 2 tay giơ cao (chạm trời) & 2 chân đứng thẳng (chạm đất). Theo nguyên tắc Âm thăng, Dương giáng thì:
+ Dương khí từ trên Trời theo Tay vào cơ thể rồi lại chạy xuống dưới Chân, hòa vào Đất.
+ Âm khí từ dưới Đất theo Chân vào cơ thể rồi thoát ra từ Tay lên Trời.

https://live.staticflickr.com/65535/...7eaa0ef450.jpg

Các kinh Phủ: là các đường kinh Dương, nên có điểm bắt đầu từ Tay đi vào nội tạng/ hoặc từ nội tạng đi ra Chân. (Dương đi xuống)
Các kinh Tạng: là các đường kinh Âm, có điểm bắt đầu từ Chân vào nội tạng/ hoặc từ nội tạng đi ra Tay. (Âm đi lên)
Với 2 cột đã sắp sếp được, thì âm khí đi bên Tạng, từ dưới lên trên - nghĩa là đi từ Can --> Tâm bào --> Thận --> Tâm --> Tỳ --> Phế
dương khí đi bên Phủ, từ trên xuống - nghĩa là đi từ Đại trường --> Vị --> Tiểu trường --> Bàng quang --> Tiểu trường --> Đởm


3. Đường đi của mỗi đường kinh Tạng
+ Có 3 tạng Can, Tỳ, Thận ở phía dưới cơ thể & 3 tạng Phế, Tâm, Tâm bào ở phía trên cơ thể.
3 tạng phía dưới cơ thể tiếp nhận âm khí từ Đất vào Chân, đưa vào cơ thể --> 3 kinh Túc (kinh Túc thái âm Tỳ, kinh Túc thiếu âm Thận, kinh Túc quyết âm Can)
3 tạng phía trên cơ thể đưa âm khí từ trong cơ thể ra Tay, chuyển lên Trời --> 3 kinh Thủ (kinh Thủ thái âm Phế, kinh Thủ thiếu âm Tâm, kinh Thủ quyết âm Tâm bào)
+ Gộp theo cặp có sự tương đồng: 1 tiếp nhận âm khí từ Đất vào cơ thể, và 1 đưa âm khí ra ngoài: 2 Tạng liên tiếp theo thứ tự sắp sếp bên trên sẽ được gộp thành cặp ạ.
(Một số đường kinh có nhiều nhánh kết thúc, ở đây em chỉ tập hợp 1 vị trí kết thúc cho dễ nhớ thôi ạ)
+ cặp 1: ngón chân cái - ngón tay cái
kinh Túc thái âm Tỳ: tiếp nhận âm khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón chân cái
kinh Thủ thái âm Phế: đưa âm khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón tay cái.
+ cặp 2: ngón chân út - ngón tay út
kinh Túc thiếu âm Thận: tiếp nhận âm khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón chân út
kinh Thủ thiếu âm Tâm: đưa âm khí ra ngoài, kết thúc ở ngón tay út
+ ngón chân cái - ngón tay giữa (!)
kinh Túc quyết âm Can: tiếp nhận âm khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón chân cái
kinh Thủ quyết âm Tâm bào: đưa âm khí ra ngoài, kết thúc ở ngón tay giữa!


4. Đường đi của mỗi đường kinh Phủ
Tương ứng với đường đi của 6 kinh Tạng, là đường đi của 6 kinh Phủ.
+ 3 tạng Can, Tỳ, Thận nhận âm khí từ Chân (vào cơ thể) --> tương ứng 3 phủ Đởm, Vị, Bàng quang đưa dương khí xuống Chân.
+ 3 tạng Phế, Tâm, Tâm bào đưa âm khí ra Tay --> 3 phủ Đại trường, Tiểu trường, Tam tiêu: nhận dương khí từ Tay.
+ 6 kinh Phủ cũng chia theo cặp cho dễ nhớ: (cũng tương ứng 2 Phủ liên tiếp sẽ được gộp thành 1 cặp)
+ cặp 1: ngón tay trỏ - ngón chân thứ 2 (ngón chân trỏ!)
kinh Thủ dương minh Đại trường: tiếp nhận dương khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón tay trỏ.
kinh Túc dương minh Vị: đưa dương khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón chân thứ 2.
+ cặp 2: ngón tay út - ngón chân út
kinh Thủ thái dương Tiểu trường: tiếp nhận dương khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón tay út
kinh Túc thái dương Bàng quang: đưa dương khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón chân út
+ cặp 3: ngón tay áp út - ngón chân áp út (ngón thứ 4)
kinh Thủ thiếu dương Tam tiêu: tiếp nhận dương khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón tay áp út
kinh Túc thiếu dương Đởm: đưa dương khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón chân áp út

Bài viết của youme rất khoa học và sâu sắc, mình chỉ thấy là phần 3 - đường kinh Tạng, quy nạp đường đi của Túc thiếu âm Thận kinh là từ ngón chân út thì không biết về quan điểm của Khí công học có chính xác hay không? Vì thấy các tài liệu trích dẫn ở mục này đều nói kinh Thận xuất phát từ huyệt Dũng Tuyền dưới lòng bàn chân?
Xin mọi người cùng nhận xét và ai có kiến thức xin giải đáp giúp để mọi người nắm chắc kiến thức!

Trích dẫn:

---

Gửi bởi youme

Em chào tất cả mọi người!
Tối hôm qua em có thời gian ngồi đọc kỹ về các tạng, phủ; em thấy thông tin về tạng, phủ & các đường kinh nhiều quá, thật là khó nhớ. Em có ý tổng hợp lại một số sự giống nhau cho dễ nhớ - nếu có điều gì sai thì mọi người cùng thảo luận ạ.


1. Đường vận hành chân khí:
Chân khí đi vào tạng/ phủ nào thì khí của tạng/ phủ đó được sinh ra. Dựa vào giờ Vượng của tạng/ phủ thì đường vận hành của chân khí sẽ được sắp sếp như thế này: Phế --> Đại trường --> Vị --> Tỳ --> Tâm --> Tiểu trường --> Bàng quang --> Thận --> Tâm bào --> Tam tiêu --> Đởm --> Can --> Phế.
Nếu chúng ta đặt 2 cột sắp sếp Tạng & Phủ theo thứ tự như trong bài "Nội chu thiên pháp" thì rất dễ nhớ: cứ lần lượt đi qua 2 tạng liên tiếp, sẽ chuyển sang 2 phủ liên tiếp, rồi lại sang 2 tạng liên tiếp,... như dưới đây ạ.
(Khi sắp sếp thứ tự của từng tạng/ phủ theo 2 cột này chúng ta sẽ thấy nhiều điều thú vị tiếp theo ạ.)

https://lh5.googleusercontent.com/-E...h325-no/10.jpg

2. Về cách đặt tên kinh Thủ (tay)/ kinh Túc (chân)?
Con người là gạch nối giữa Trời -và- Đất, nên sẽ đặt con người ở trung tâm, với 2 tay giơ cao (chạm trời) & 2 chân đứng thẳng (chạm đất). Theo nguyên tắc Âm thăng, Dương giáng thì:
+ Dương khí từ trên Trời theo Tay vào cơ thể rồi lại chạy xuống dưới Chân, hòa vào Đất.
+ Âm khí từ dưới Đất theo Chân vào cơ thể rồi thoát ra từ Tay lên Trời.

https://lh6.googleusercontent.com/-J...-h325-no/2.png

Các kinh Phủ: là các đường kinh Dương, nên có điểm bắt đầu từ Tay đi vào nội tạng/ hoặc từ nội tạng đi ra Chân. (Dương đi xuống)
Các kinh Tạng: là các đường kinh Âm, có điểm bắt đầu từ Chân vào nội tạng/ hoặc từ nội tạng đi ra Tay. (Âm đi lên)
Với 2 cột đã sắp sếp được, thì âm khí đi bên Tạng, từ dưới lên trên - nghĩa là đi từ Can --> Tâm bào --> Thận --> Tâm --> Tỳ --> Phế
dương khí đi bên Phủ, từ trên xuống - nghĩa là đi từ Đại trường --> Vị --> Tiểu trường --> Bàng quang --> Tiểu trường --> Đởm


3. Đường đi của mỗi đường kinh Tạng
+ Có 3 tạng Can, Tỳ, Thận ở phía dưới cơ thể & 3 tạng Phế, Tâm, Tâm bào ở phía trên cơ thể.
3 tạng phía dưới cơ thể tiếp nhận âm khí từ Đất vào Chân, đưa vào cơ thể --> 3 kinh Túc (kinh Túc thái âm Tỳ, kinh Túc thiếu âm Thận, kinh Túc quyết âm Can)
3 tạng phía trên cơ thể đưa âm khí từ trong cơ thể ra Tay, chuyển lên Trời --> 3 kinh Thủ (kinh Thủ thái âm Phế, kinh Thủ thiếu âm Tâm, kinh Thủ quyết âm Tâm bào)
+ Gộp theo cặp có sự tương đồng: 1 tiếp nhận âm khí từ Đất vào cơ thể, và 1 đưa âm khí ra ngoài: 2 Tạng liên tiếp theo thứ tự sắp sếp bên trên sẽ được gộp thành cặp ạ.
(Một số đường kinh có nhiều nhánh kết thúc, ở đây em chỉ tập hợp 1 vị trí kết thúc cho dễ nhớ thôi ạ)
+ cặp 1: ngón chân cái - ngón tay cái
kinh Túc thái âm Tỳ: tiếp nhận âm khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón chân cái
kinh Thủ thái âm Phế: đưa âm khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón tay cái.
+ cặp 2: ngón chân út - ngón tay út
kinh Túc thiếu âm Thận: tiếp nhận âm khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón chân út
kinh Thủ thiếu âm Tâm: đưa âm khí ra ngoài, kết thúc ở ngón tay út
+ ngón chân cái - ngón tay giữa (!)
kinh Túc quyết âm Can: tiếp nhận âm khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón chân cái
kinh Thủ quyết âm Tâm bào: đưa âm khí ra ngoài, kết thúc ở ngón tay giữa!


4. Đường đi của mỗi đường kinh Phủ
Tương ứng với đường đi của 6 kinh Tạng, là đường đi của 6 kinh Phủ.
+ 3 tạng Can, Tỳ, Thận nhận âm khí từ Chân (vào cơ thể) --> tương ứng 3 phủ Đởm, Vị, Bàng quang đưa dương khí xuống Chân.
+ 3 tạng Phế, Tâm, Tâm bào đưa âm khí ra Tay --> 3 phủ Đại trường, Tiểu trường, Tam tiêu: nhận dương khí từ Tay.
+ 6 kinh Phủ cũng chia theo cặp cho dễ nhớ: (cũng tương ứng 2 Phủ liên tiếp sẽ được gộp thành 1 cặp)
+ cặp 1: ngón tay trỏ - ngón chân thứ 2 (ngón chân trỏ!)
kinh Thủ dương minh Đại trường: tiếp nhận dương khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón tay trỏ.
kinh Túc dương minh Vị: đưa dương khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón chân thứ 2.
+ cặp 2: ngón tay út - ngón chân út
kinh Thủ thái dương Tiểu trường: tiếp nhận dương khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón tay út
kinh Túc thái dương Bàng quang: đưa dương khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón chân út
+ cặp 3: ngón tay áp út - ngón chân áp út (ngón thứ 4)
kinh Thủ thiếu dương Tam tiêu: tiếp nhận dương khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón tay áp út
kinh Túc thiếu dương Đởm: đưa dương khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón chân áp út

Tổng kết lại như hình dưới ạ:

https://lh3.googleusercontent.com/-9...h162-no/12.jpg

---

Trích dẫn:

---

mình chỉ thấy là phần 3 - đường kinh Tạng, quy nạp đường đi của Túc thiếu âm Thận kinh là từ ngón chân út thì không biết về quan điểm của Khí công học có chính xác hay không? Vì thấy các tài liệu trích dẫn ở mục này đều nói kinh Thận xuất phát từ huyệt Dũng Tuyền dưới lòng bàn chân?

---

Sau khi xem lại các kiến thức mà Thầy Nguyệt Quang Tử đã viết ở đầu chủ đề này (phần 4: TẠNG THẬN), ở phần này đã viết:
Khởi đầu từ dưới ngón chân út, chạy vào lòng bàn chân, xuất ra nơi chỗ lõm dưới mấu xương thuyền, theo phía sau mắt cá trong, đến gót chân. Từ đó chạy lên phía bờ trong cẳng chân, ra mép trong nhượng chân, lên bờ sau trong đùi, thông qua cột sống vào liên hệ với Thận và Bàng quang.
Một nhánh khác từ Thận chạy đến Can, qua cơ hoành nhập vào giữa Phế, rồi đi dọc theo cuống họng để đến tận cuống lưỡi. Một nhánh tản ra giữa ngực, nhập vào Tâm và liên hệ với Tâm bào lạc.
Theo HOÀNG ĐẾ NỘI KINH, đường tuần hành của Kinh Túc thiếu âm Thận từ dưới ngón chân út, theo gan bàn chân đi theo mép sau mặt trong chân đến mé trong ngực. Từ chân đến ngực gồm 27 huyệt, công hai bên trái phải là 54 huyệt.
Bắt đầu từ bên dưới ngón chân út, đi chéo qua bàn chân (Huyệt Dũng Tuyền), ra khoảng gan bàn chân đến bên trên mắt cá trong, vòng xuống dưới mắt cá trong, đi lên cẳng chân qua bắp chân, tới khoeo chân, lên phía trong đùi, tới bẹn, vào cột sống, vào tạng Thận, liên lạc với bàng quang, sau đó đi ra phía trước (Huyệt Trung Cực thuộc mạch Nhâm), đi song song với đường trung tuyến bụng (mỗi bên cách 0,5 thốn) lên ngực, tiếp tục đi song song với đường trung tuyến ngực (mỗi bên cách 2 thốn), đến mép trên xương sườn số 1 (Du phủ).
Ngoài ra, đường kinh Túc thiếu âm Thận còn các nhánh tách ra từ Thận và tách ra từ Phế…
Cũng theo HOÀNG ĐẾ NỘI KINH thì Kinh Túc Thái dương Bàng quang bắt đầu từ khóe mắt trong (Tinh minh), tận ở cạnh ngoài của ngón chân út (Chí âm), nối tiếp với kinh Túc Thiếu âm Thận.
Một số tài liệu khí công như “Khí công học và y học hiện đại” đường vận hành của kinh Túc Thiếu âm Thận cũng khởi từ mặt dưới ngón chân út qua gan bàn chân (Dũng tuyền), chạy dọc theo bờ sau mắt cá chân rồi đi lên bụng. Tận cùng ở ngực, vùng dưới xương đòn (Du phủ).
Các bài viết tổng hợp sau này của các bạn Nhuhainguyen, PhongThuyGia, đã lấy huyệt Dũng Tuyền để làm huyệt khởi đầu cho đường kinh Thận. Điều này sai khác với các tài liệu trước. Nhưng nếu đọc kỹ thì ta thấy, điểm xuất phát của đường kinh Thận là mặt dưới của ngón chân út, chạy qua gan bàn chân (Dũng tuyền). Bởi vậy, cũng có thể nói Dũng tuyền là huyệt khởi đầu của kinh Thận, vì mặt dưới của ngón chân út không có huyệt nào. Mặt khác trong các đồ hình (ở các bài trên) đều thể hiện đường kinh Thận xuất phát từ Dũng tuyền.

http://www.tuetinhlienhoa.com.vn/web...than_kinh1.jpg

Nhưng nhìn vào đồ hình trên đây, theo tôi, xác định đường vận hành của đường kinh Túc Thiếu âm Thận khởi từ mặt dưới ngón chân út là hợp lý (chú ý đường nối từ mặt dưới ngón út đến Dũng tuyền). Còn nếu nói khởi từ huyệt Dũng tuyền là cách nói rút gọn.

Em có tìm được một video mô tả về đường vận hành khí của các đường kinh, em xin post lên để các anh chị cùng tham khảo thêm ạ.
P/s: Đoạn video này làm bằng tiếng Trung nên một số nội dung có thể mọi người chưa hiểu hết nhưng tên các huyệt trên các đường kinh chắc mọi người cũng nắm được cơ bản rồi ạ.
https://www.youtube.com/watch?v=gFTlGLjvDWg

Cảm ơn Youme, nhờ bài viết này mà việc nhớ kiến thức tạng phủ dễ dàng hơn rất nhiều.

Trích dẫn:

---

Gửi bởi youme

Em chào tất cả mọi người!
Tối hôm qua em có thời gian ngồi đọc kỹ về các tạng, phủ; em thấy thông tin về tạng, phủ & các đường kinh nhiều quá, thật là khó nhớ. Em có ý tổng hợp lại một số sự giống nhau cho dễ nhớ - nếu có điều gì sai thì mọi người cùng thảo luận ạ.


1. Đường vận hành chân khí:
Chân khí đi vào tạng/ phủ nào thì khí của tạng/ phủ đó được sinh ra. Dựa vào giờ Vượng của tạng/ phủ thì đường vận hành của chân khí sẽ được sắp sếp như thế này: Phế --> Đại trường --> Vị --> Tỳ --> Tâm --> Tiểu trường --> Bàng quang --> Thận --> Tâm bào --> Tam tiêu --> Đởm --> Can --> Phế.
Nếu chúng ta đặt 2 cột sắp sếp Tạng & Phủ theo thứ tự như trong bài "Nội chu thiên pháp" thì rất dễ nhớ: cứ lần lượt đi qua 2 tạng liên tiếp, sẽ chuyển sang 2 phủ liên tiếp, rồi lại sang 2 tạng liên tiếp,... như dưới đây ạ.
(Khi sắp sếp thứ tự của từng tạng/ phủ theo 2 cột này chúng ta sẽ thấy nhiều điều thú vị tiếp theo ạ.)

https://lh5.googleusercontent.com/-E...h325-no/10.jpg

2. Về cách đặt tên kinh Thủ (tay)/ kinh Túc (chân)?
Con người là gạch nối giữa Trời -và- Đất, nên sẽ đặt con người ở trung tâm, với 2 tay giơ cao (chạm trời) & 2 chân đứng thẳng (chạm đất). Theo nguyên tắc Âm thăng, Dương giáng thì:
+ Dương khí từ trên Trời theo Tay vào cơ thể rồi lại chạy xuống dưới Chân, hòa vào Đất.
+ Âm khí từ dưới Đất theo Chân vào cơ thể rồi thoát ra từ Tay lên Trời.

https://lh6.googleusercontent.com/-J...-h325-no/2.png

Các kinh Phủ: là các đường kinh Dương, nên có điểm bắt đầu từ Tay đi vào nội tạng/ hoặc từ nội tạng đi ra Chân. (Dương đi xuống)
Các kinh Tạng: là các đường kinh Âm, có điểm bắt đầu từ Chân vào nội tạng/ hoặc từ nội tạng đi ra Tay. (Âm đi lên)
Với 2 cột đã sắp sếp được, thì âm khí đi bên Tạng, từ dưới lên trên - nghĩa là đi từ Can --> Tâm bào --> Thận --> Tâm --> Tỳ --> Phế
dương khí đi bên Phủ, từ trên xuống - nghĩa là đi từ Đại trường --> Vị --> Tiểu trường --> Bàng quang --> Tiểu trường --> Đởm


3. Đường đi của mỗi đường kinh Tạng
+ Có 3 tạng Can, Tỳ, Thận ở phía dưới cơ thể & 3 tạng Phế, Tâm, Tâm bào ở phía trên cơ thể.
3 tạng phía dưới cơ thể tiếp nhận âm khí từ Đất vào Chân, đưa vào cơ thể --> 3 kinh Túc (kinh Túc thái âm Tỳ, kinh Túc thiếu âm Thận, kinh Túc quyết âm Can)
3 tạng phía trên cơ thể đưa âm khí từ trong cơ thể ra Tay, chuyển lên Trời --> 3 kinh Thủ (kinh Thủ thái âm Phế, kinh Thủ thiếu âm Tâm, kinh Thủ quyết âm Tâm bào)
+ Gộp theo cặp có sự tương đồng: 1 tiếp nhận âm khí từ Đất vào cơ thể, và 1 đưa âm khí ra ngoài: 2 Tạng liên tiếp theo thứ tự sắp sếp bên trên sẽ được gộp thành cặp ạ.
(Một số đường kinh có nhiều nhánh kết thúc, ở đây em chỉ tập hợp 1 vị trí kết thúc cho dễ nhớ thôi ạ)
+ cặp 1: ngón chân cái - ngón tay cái
kinh Túc thái âm Tỳ: tiếp nhận âm khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón chân cái
kinh Thủ thái âm Phế: đưa âm khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón tay cái.
+ cặp 2: ngón chân út - ngón tay út
kinh Túc thiếu âm Thận: tiếp nhận âm khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón chân út
kinh Thủ thiếu âm Tâm: đưa âm khí ra ngoài, kết thúc ở ngón tay út
+ ngón chân cái - ngón tay giữa (!)
kinh Túc quyết âm Can: tiếp nhận âm khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón chân cái
kinh Thủ quyết âm Tâm bào: đưa âm khí ra ngoài, kết thúc ở ngón tay giữa!


4. Đường đi của mỗi đường kinh Phủ
Tương ứng với đường đi của 6 kinh Tạng, là đường đi của 6 kinh Phủ.
+ 3 tạng Can, Tỳ, Thận nhận âm khí từ Chân (vào cơ thể) --> tương ứng 3 phủ Đởm, Vị, Bàng quang đưa dương khí xuống Chân.
+ 3 tạng Phế, Tâm, Tâm bào đưa âm khí ra Tay --> 3 phủ Đại trường, Tiểu trường, Tam tiêu: nhận dương khí từ Tay.
+ 6 kinh Phủ cũng chia theo cặp cho dễ nhớ: (cũng tương ứng 2 Phủ liên tiếp sẽ được gộp thành 1 cặp)
+ cặp 1: ngón tay trỏ - ngón chân thứ 2 (ngón chân trỏ!)
kinh Thủ dương minh Đại trường: tiếp nhận dương khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón tay trỏ.
kinh Túc dương minh Vị: đưa dương khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón chân thứ 2.
+ cặp 2: ngón tay út - ngón chân út
kinh Thủ thái dương Tiểu trường: tiếp nhận dương khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón tay út
kinh Túc thái dương Bàng quang: đưa dương khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón chân út
+ cặp 3: ngón tay áp út - ngón chân áp út (ngón thứ 4)
kinh Thủ thiếu dương Tam tiêu: tiếp nhận dương khí vào nội tạng, bắt đầu ở ngón tay áp út
kinh Túc thiếu dương Đởm: đưa dương khí trong cơ thể ra ngoài, kết thúc ở ngón chân áp út

Tổng kết lại như hình dưới ạ:

https://lh3.googleusercontent.com/-9...h162-no/12.jpg

---