Cánh cửa tỉnh thức

Bạn thân của tôi lấy chồng từ khi mới ra trường. Điều đó vốn dĩ rất bình thường, chỉ có điều chồng bạn là một người mới ra tù. Với một “nhân thân tai tiếng” như thế, rồi tuổi đời còn quá trẻ, mọi người dễ dán nhãn là thiếu kinh nghiệm và nông nổi, nên tất cả đều phản đối cuộc hôn nhân này. Thế nhưng cô bạn tôi vẫn kiên quyết lựa chọn và bắt đầu cuộc sống mới một cách nhọc nhằn nhưng đầy hy vọng.
Đến nay, cuộc sống hôn nhân đã được 10 năm, hai vợ chồng bạn đã xây dựng cuộc sống tương đối tốt, mở một trung tâm dạy tiếng Anh uy tín ở Hà Nội, vợ chồng thuận hoà, con cái ngoan ngoãn. Tiếp xúc với anh chồng, tôi hiểu vì sao ngày đấy bạn tôi lại lựa chọn anh và những gì cô í có được ngày hôm nay, thực sự rất xứng đáng.

Anh kể về những ngày tháng trong tù đầy chật vật, từ việc nấu cơm bằng củi, mùa đông tắm nước lạnh, mùa hè không đủ nước để tắm, việc giặt giũ, vệ sinh thiếu thốn, ghẻ lở, rồi bị các phạm nhân khác đánh khiến sức khoẻ bị ảnh hưởng nhiều. Anh nói trong tù bị cách ly mọi thứ, chỉ có mình với mình, có nhiều thời gian để đối diện với chính mình, để hiểu mình đã làm gì, nghĩ về việc phải làm gì và sẽ làm gì khi tự do. Anh luôn mong đến ngày cánh cổng trại mở ra, để anh được bắt đầu lại cuộc đời.
Với xuất phát điểm như thế, khi ra tù, anh cảm thấy mình dễ hạnh phúc lắm. Trong tù không có nước mà tắm, về nhà có nước nóng tắm ngay, mà cũng thấy rưng rưng. Trong tù phải thổi lửa bếp than, về nhà bật bếp gas là có lửa. Trong tù ẩm thấp, ghẻ lở, ngứa ngáy, về nhà sạch sẽ, được bôi thuốc cũng thấy chạnh lòng. Trong tù phải nhẫn nhịn, hạ mình để ít bị đánh, về nhà được quan tâm, ăn cơm cùng gia đình, mà xúc động không nuốt được. Trong tù chỉ hướng về cánh cửa trại, mong một ngày được mở ra, nhìn thấy dòng người, xe cộ và cuộc sống bình thường. Giờ ra tù rồi, đi đường bị kẹt xe, mùi khói bụi cũng không khiến anh bận tâm.
Với một tâm thế như vậy, khi gặp bất kỳ sự kỳ thị nào, hoàn cảnh khó khăn nào hay sự thất bại nào, anh cũng rất mạnh mẽ, kiên nhẫn, nỗ lực và giữ được tinh thần lạc quan. Anh có tư duy: lúc trong tù chỉ mong được tự do, giờ tự do rồi, còn mong điều gì nữa.
Giáo dục con cái là hành trình đòi hỏi sự cố gắng và kiên nhẫn rất nhiều. Bạn tôi nói, đằng sau tất cả các huy chương của con về tiếng Anh, về cờ vua, về đàn piano, về võ, đều có anh. Nhà không có điều kiện, chỉ cho con học ít thôi, còn đâu toàn bố nó tự học rồi tự dạy, mỗi ngày vài tiếng đồng hồ. Tôi là giáo viên mà còn không thể làm nổi, nhất là dạy cái mình không biết, mà ông í vì dạy con mới học chứ cũng không biết gì.
Tôi đến thăm gia đình khi cả nhà đều bị ốm. Dù ốm, anh vẫn làm mọi việc gia đình chu đáo và chăm sóc các thành viên khác. Anh nói: ốm như này có là gì so với lúc ốm trong tù đâu em.
Tôi đến thăm gia đình đúng hôm mất điện, mất nước. Anh nói: “mất có một chút thôi, trong tù mất thường xuyên em ạ”. Anh tâm sự: Cánh cửa trại tạo ra hai thế giới khác biệt. Anh đã sống ở cái thế giới bên trong đó. Có ai muốn bị đi tù đâu em. Nhưng có sai có chịu. Trả xong thì mình làm lại em ạ. Đấy cũng là trải nghiệm có một không hai trong cuộc đời.”
Đúng vậy, cũng chính sự ngăn cách của cánh cửa trại đã làm nhiều con người tỉnh thức hơn. Đôi lúc hạnh phúc hay đau khổ, tự do hay ràng buộc, ranh giới của nó cũng chỉ mong manh như thế.
Tương tự, trải nghiệm trong tù, là hoạ hay phước, ranh giới cũng mong manh. Là hoạ của thời gian trước, nhưng là phước của thời gian này, nó đã giúp anh có được thái độ sống, ý chí và sự kiên nhẫn đáng nể, để từ đó cuộc đời anh đã bước hẳn sang một trang khác, đẹp hơn, lương thiện hơn.

/