Tìm hiểu về nguồn cội Tộc Việt

.
Từ khi còn nhỏ, ThanhTrung90 đã rất thích tìm hiểu về lịch sử. Trong đó, giai đoạn lịch sử thời Hùng Vương trở về trước luôn mang lại rất nhiều niềm yêu thích, khiến tôi say sưa nghĩ về những câu truyện mang màu sắc huyền thoại như: bọc trăm trứng, sự tích bánh trưng bánh giày, Thánh Gióng, …

Khi lớn lên, niềm yêu thích ấy trong tôi không mất đi, mà dần trở thành nỗi đau đáu mỗi khi nhớ về nguồn cội dân tộc Việt. Bởi trải qua bao thăng trầm lịch sử, chiến tranh loạn lạc cùng ít nhất 3 lần dân tộc Việt phải vượt qua họa đồng hóa diệt vong mà ngoại bang reo rắp, lịch sử nguồn cội Tộc Việt dường như bị che phủ bởi lớp màng sương mờ ảo của thời gian.

Chính vì những biến cố và lãng quên đó mà ngày nay đã xuất hiện những quan điểm như sau về cội nguồn người Việt: “Theo Liam C. Kelley trong các nghiên cứu văn hóa đồng bằng sông Hồng của ông, thì các vua Hùng là không có thật… Họ đã dựa vào những văn bản xưa cổ để lấy chất liệu và cảm hứng nhằm kiến tạo một lịch sử cũng như một bản sắc bản địa cho bản thân mình, do đó đã đóng góp cho việc sáng tạo ra một bản sắc địa phương…. Truyền thuyết về vua Hùng vốn được bắt đầu bởi giới tinh hoa Hán hóa thời trung đại được người Việt Nam ngày nay dựa vào để phát triển.”

Chứng kiến những quan điểm như vậy, nỗi khao khát tìm hiểu về thủa Hồng Hoang của nước Việt trong tôi lại càng lớn hơn. Không chỉ vào dịp 10/3 hàng năm, mà nỗi khao khát ấy luôn hối thúc tôi thường xuyên tìm, đọc, suy nghĩ bất cứ khi nào có cơ hội:
Đứng trước những chiếc Trống Đồng, lưỡi rìu,… trong bảo tàng, tôi luôn ao ước” “Trống ơi, rìu ơi,… xin hãy nói cho tôi biết người Việt xưa đã sống như thế nào? Xã hội Việt thời xưa ra sao?” Hay khi lái xe chầm chậm trên cầu Long Biên, ngắm nhìn bờ sông bến bãi của Hồng Hà, tôi như cảm thấy có một sự kết nối với thời đại sơ khai của dân tộc. Bởi sông Hồng là chứng nhân lịch sử, đóng góp một vai trò quan trọng trong dòng chảy sử Việt từ thời Thượng Cổ.

Nỗi khát khao cháy bỏng ấy đã hối thúc tôi cố gắng phác họa nên một bức tranh càng đầy đủ càng tốt về cội nguồn tộc Việt. Và khi được đọc lời động viên của Thầy, nỗi khao khát ấy đã chuyển thành quyết tâm tập hợp lại thành một loạt bài về người Việt Cổ: "Kiến thức cơ bản về lịch sử nước nhà chúng ta luôn cần phải biết, cứ biết có thể không hoàn toàn chính xác còn hơn không biết gì. Chúng ta đang tìm hiểu và học lịch sử chứ chúng ta có phải là nhà nghiên cứu lịch sử đâu mà cầu toàn tuyệt đối"

Sau đây, ThanhTrung90 xin chia sẻ những hiểu biết mà mình tìm hiểu được về nguồn gốc Tộc Việt:

1. Nước Việt được hình thành từ đâu?

Trước đây, có nhiều quan điểm cho rằng: “nước Việt và Trung Hoa có chung nguồn gốc. Người Việt vốn là những cư dân Trung Hoa di cư xuống phía Nam, thành lập một đất nước từ đó”. Để củng cố cho luận điểm này, người ta suy luận từ tích truyện: “Cháu ba đời của Viêm Đế họ Thần Nông là Đế Minh sinh ra Đế Nghi, sau Đế Minh nhân đi tuần phương Nam, đến Ngũ Lĩnh lấy con gái Vụ Tiên, sinh ra vua Kinh Dương Vương… Đế Minh mới lập Đế Nghi là con nối ngôi, cai quản phương Bắc, phong cho vua làm Kinh Dương Vương, cai quản phương Nam, gọi là nước Xích Quỷ. Vua lấy con gái Động Đình Quân tên là Thần Long sinh ra Lạc Long Quân …” (Đại Việt Sử Ký Toàn Thư).

Nhưng ngày nay, bằng những nghiên cứu về bản đồ Gien, ngôn ngữ học nhân chủng và các bằng chứng khảo cổ, chúng ta có được những hiểu biết rất khác về nguồn gốc Việt:

* Về ngôn ngữ:
Dựa vào đặc điểm hình thái ngôn ngữ và ngữ âm, tiếng nói của người Kinh và một số dân tộc anh em được xếp vào ngữ hệ Nam Á. Điều này có nghĩa: tiếng Việt vẫn giữ nhiều nét tương đồng với một số ngôn ngữ của các dân tộc rải khắp Đông Nam Á.
Như vậy mặc dù tiếng Việt đã chịu nhiều ảnh hưởng của tiếng Hán, nhưng những nét cơ bản, nguyên gốc nhất của Tiếng Việt vẫn phản ánh nguồn gốc dân cư của người Việt cổ là Đông Nam Á.

* Về bản đồ Gien:
Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, nhân chủng học đã có một công cụ nghiên cứu mang tính chính xác cao: Gien di truyền. Mới đây nhất, năm 2019, Viện nghiên cứu Tế bào gốc - công nghệ gen Vinmec (VRISG) đã công bố nghiên cứu lớn và công phu nhất về bộ gen người Việt từ trước đến nay.

Theo đó: “kết quả phân tích nguồn gốc tổ tiên của các quần thể người cho thấy người Đông Nam Á hiện tại, bao gồm người Kinh Việt Nam có nguồn gốc chính từ người Đông Nam Á cổ đại. Các dữ liệu cũng khẳng định người Kinh và người Thái có hệ gen tương đồng cao và quan hệ tiến hóa gần gũi. Trong khi đó, sự giao thoa và dịch chuyển gen từ các quần thể người Đông Á đến quần thể người Kinh Việt Nam là không đáng kể.”

Bên cạnh đó, nghiên cứu trên dù rất quy mô nhưng mới là bước khởi đầu với đối tượng chính là người Kinh Việt Nam và sẽ được tiếp nối với những đối tượng nghiên cứu là các dân tộc anh em trên khắp lãnh thổ Việt. Bởi các bằng chứng khảo cổ học đã từng chỉ ra mối liên hệ mật thiết giữa người Kinh với người Mường, Thái, Tày, Choang (miền Nam Trung Quốc), …

Từ những điều trên, ta có thể nhận ra rằng: người Việt Nam chúng ta là hậu duệ trực tiếp của những cư dân thời tiền sử sống rải rác khắp khu vực Đông Nam Á và miền Nam Trung Quốc. Dù theo thời gian những cư dân đó đã di cư đi khắp các nơi (lên những miền núi rừng hay những miền biển, hải đảo), nhưng nguồn gốc tiếng nói và Gien vẫn khẳng định cho quan điểm trên.

(Còn tiếp)
.

Sau đây ThanhTrung90 xin tiếp tục chia sẻ những tìm hiểu về cộng đồng Bách Việt thời xưa.

2. Cộng đồng Bách Việt:

Như ở phần trước đã chứng minh: người Việt Nam chúng ta là hậu duệ trực tiếp của những cư dân thời tiền sử sống rải rác khắp khu vực Đông Nam Á và miền Nam Trung Quốc. Giai đoạn này con người chưa đặt ra khái niệm “đất nước”, mà họ sống theo những bộ lạc, thị tộc ở khắp nơi.

Nhưng những cư dân cổ xưa khi đó đã có nhận thức nhất định về nguồn gốc, sắc tộc chung: những bộ lạc, thị tộc có mối liên hệ tương đối với nhau vì cùng chung bản sắc, tập tục, và đặc biệt là ngôn ngữ phần nào có nét tương đồng.

Và sau đó là giai đoạn cộng đồng Bách Việt ra đời: những người cùng chung tên gọi “Việt” đã cư trú trải rộng từ vùng đồng bằng sông Hồng, Quảng Tây, Quảng Đông, Phúc Kiến, … Tên gọi “Việt” xuất phát từ tập tục chung: sử dụng những chiếc “Việt” (rìu) làm công cụ lao động và biểu tượng tế lễ.

Những cư dân ở khắp các khu vực trên đã lựa chọn chữ “Việt” gắn trong tên gọi cộng đồng của mình: người Lạc Việt, Âu Việt ở miền Bắc Việt Nam và Nam Trung Quốc (ngày nay), người Mân Việt ở Phúc Kiến, người Điền Việt ở Vân Nam, Quảng Tây, Ngô Việt ở Chiết Giang … Các dân tộc “Việt” ấy nằm trong cộng đồng chung gọi là Bách Việt.

Tới khi khái niệm “nhà nước” ra đời, cộng đồng Bách Việt đã nằm trong một cương giới lãnh thổ rộng lớn của nước Xích Quỷ do Kinh Dương Vương đứng đầu.

Và truyền thuyết “Bọc trăm trứng” có lẽ đã phản ánh nhận thức chung đó: hình tượng bọc trăm trứng cùng tên gọi “đồng bào” để nêu lên nguồn gốc tên gọi “Bách Việt” – hàng trăm dân tộc cùng chung ý thức nguồn gốc, cùng thờ chung một Tổ Tiên.

Tới giai đoạn các vua Hùng dựng nước Văn Lang của người Lạc Việt: Văn Lang đã trở thành trung tâm của cộng đồng Bách Việt, bằng chứng rõ nét nhất là những chiếc trống đồng.

Trống đồng là một bảo vật thờ Trời (là tín ngưỡng nguyên thủy của người Việt). Trống đồng cũng là bảo khí được dùng trong việc tế lễ. Những chiếc trống đồng cũng thể hiện trình độ luyện kim, thẩm mỹ, mặt trống mang những thông tin quý giá về đời sống, sản xuất và những hiểu biết về thiên nhiên của người Việt xưa.

Ngày nay trống đồng được tìm thấy ở khắp những miền đất người Bách Việt thời xưa cư trú. Và điều đặc biệt là những chiếc trống lớn nhất, tinh xảo nhất được tìm thấy ở khu vực Lạc Việt xưa. Điều đó chứng tỏ Lạc Việt đã từng là trung tâm của nền văn minh Bách Việt thuở trước.

***

Có thể nói: người Việt Nam chúng ta ngày nay là những hậu duệ trực tiếp của một cộng đồng Bách Việt với nền văn hóa mang bản sắc riêng, có sự gắn bó, một nhận thức chung về nguồn gốc. Trong phần tiếp theo, ThanhTrung90 xin tiếp tục viết về những nét rực rỡ của nền văn minh Bách Việt xa xưa.