Tu nông hay tu sâu?

/
Tu nông hay tu sâu?!

Bạn đã bao giờ mua một cuốn sách với tựa đề vô cùng hấp dẫn, lời tựa rất hay, hiện đang nằm trong top sách bán chạy nhất trên thị trường và mang về… xếp lên giá sách chưa? Tôi đã từng như vậy.

Nhưng đáng ngại hơn, bằng khí thế hừng hực khi cầm cuốn sách trên tay, bằng việc cảm nhận đến chân thực những lời giới thiệu, lời bình về sách từ những người nổi tiếng, bằng việc đọc như ngấu nghiến chương đầu tiên, tôi thấy tôi như đã thấm đẫm cả câu chuyện dài viết trong sách, mọi triết lý trong ấy đều đã thấu cả. Tôi… vì thế mà hoặc cất sách lên giá sách, hoặc chỉ đọc hết vài chục trang. Rồi tự cho rằng mình đã có cả trong người những điều nhân văn ấy!

Tôi thấy có lúc tôi cũng tu theo cách đó. Tôi gọi đó là tu nông.

Tu nông là khi biết đến những giá trị tốt đẹp, những triết lý tôn giáo và đạo đức cao quý, mình thấy rất tâm đắc, trong lòng mình hiện hữu những điều THIỆN, điều LÀNH, những GIẢI THOÁT và BÌNH AN. Nhưng rất nhiều trong số đó chỉ dừng lại ở khái niệm, và bao trùm bằng sự ngộ nhận rằng mình đã đạt tới. Đó là sự nông cạn! Bình an đâu phải ở câu từ, con chữ, bình an là sự an toàn, yên bình tận sâu trong tâm hồn. Thiện đâu phải ở chữ “thiện”, thiện là ở hành động, ở cách sống, cách tu luyện. Khi nhận ra điều đó, tôi thấy mình nhỏ lại, nhỏ lại để có cơ hội lớn lên. Tôi mới hiểu thấu thế nào là “Phật ở trong tâm”, chứ không phải Phật ở lời nói.

Điều kì lạ, khi bắt đầu nhận ra, ở mức độ ít hay nhiều không quan trọng, tôi thấy mình bắt đầu bớt nói về những điều như thế. Mà tôi thấy mọi thứ đến tự nhiên hơn, nhẹ nhàng hơn, từng chút từng chút một.

Khi ra ngoài, tôi cũng nhìn thấy nhiều trường hợp đâu đó giống tôi, theo nhiều khía cạnh khác nhau. Bởi vậy, rõ ràng hướng đến việc tu luyện đã tốt rồi. Nhưng tu nông hay tu sâu cũng rất quan trọng. Nếu tu nông, thành quả ít. Nếu tu sâu, công đức sẽ đáng kể. Tôi từng gặp 1 vài người nói là theo Phật, ăn chay trường, niệm kinh, mở mồm nói Pháp nhưng cách sống hoàn toàn trái ngược. Cho nên:

Ngửa hai tay tay thu khí trời vô tận.
Nhắm mắt, thẳng lưng, miệng ngậm, tâm trong.
Thả hồn vào cõi vĩnh hằng,
An vui, hạnh phúc, san bằng khổ đau.

Việc thứ nhất làm mau buông bỏ,
Việc thứ hai sáng tỏ tâm mê.
Việc thứ ba trí tuệ thu về,
Một trang trắng mở ra chờ đợi.

Muốn thiền, thiền phải có duyên,
Muốn tu, muốn luyện, phải chuyên tâm này.
Tâm thẳng, không cần ăn chay,
Mặc dù ăn mặn, tâm này vẫn trong.

Người ta lễ Bắc, lễ Đông,
Tôi không đi được, tu Tâm tại nhà.
Thứ nhất là tu tại gia,
Thứ hai tu chợ, thứ ba tu chùa.

Đường tu vạn tám, ngàn tư
Thiền là rời bỏ ưu tư đời trần.
Tu vì vạn vật chúng sinh,
Con đường ngắn nhất tới gần Lương Tri.

(Bài thơ Đường tu – Tác giả: Thầy Huệ Tâm)
/