Đôi điều suy nghĩ về sự công bằng
Con người đặt ra những chuẩn mực và dùng nó làm tiêu chí đánh giá đúng - sai. Từ nhỏ chúng ta đã được cha mẹ, thầy cô giáo dục, và mặc định có niềm tin vững chắc về lẽ công bằng như “ở hiền gặp lành”, “ngoan sẽ được thưởng …”. ….. Rồi khi lớn lên, với những trải nghiệm, va vấp trong cuộc đời, không ít lần chúng ta phải loay hoay tự hỏi “Cuộc sống có công bằng không? ”.
Hãy suy nghĩ về 2 khía cạnh của vấn đề này.
1. Cuộc sống không công bằng
Cố thủ tướng Lý Quang Diệu chia sẻ về điều mà ông chiêm nghiệm: “con người sinh ra vốn đã không bình đẳng, họ phải cạnh tranh rất nhiều. Nhiều thể chế trong lịch sử đã thất bại vì tìm cách dàn đều lợi nhuận. Khi đó không ai làm việc chăm chỉ, nhưng ai cũng muốn được càng nhiều càng tốt, thậm chí còn muốn được nhiều hơn người khác.”
Bertrand Russell - nhà triết học, lôgíc học, toán học, xã hội học và chính luận kiệt xuất của thế kỷ XX, người đoạt giải thưởng Nobel về văn học, bày tỏ quan điểm: “nếu như mọi hạnh phúc trên đời đều đặt trên nền tảng của sự công bằng, thì cuộc sống chẳng còn gì là thú vị và để chúng ta phải cố gắng nữa!”
Bill Gates cũng đưa ra lời khuyên dành cho người trẻ trên con đường khởi nghiệp: "Cuộc sống vốn dĩ không công bằng. Hãy tập quen dần với điều đó!".
Thực tế thì sao? Chúng ta gặp những người lương thiện hiền lành, tốt bụng luôn giúp đỡ mọi người thì lại sống trong cảnh cơ hàn, cuộc đời trắc trở. Trái lại, những kẻ xấu xa, độc ác được ung dung hưởng thụ cuộc sống.
Có một số tình huống mà nhiều người sẽ cảm thấy quen thuộc hoặc như chính câu chuyện của mình. Chẳng hạn như bạn thấy mình chẳng làm gì sai, sống rất đạo đức, tử tế mà những điều bất hạnh, không may cứ liên tiếp đến. Những kẻ chèn ép, vùi dập bạn lại chẳng thấy bị quả báo hay nhận sự trừng trị thích đáng. Bạn rất chăm chỉ, nỗ lực và thực sự có năng lực nhưng lại phải rất chật vật mới đạt được hoặc có khi vẫn không đạt những thứ mà người khác dễ dàng có được dù họ kém bạn về tất cả các tiêu chí đánh giá. Bạn luôn là người đầu tiên sếp nghĩ đến khi giao việc vì tin tưởng bạn làm việc cẩn thận, trách nhiệm nhưng thật trớ trêu bạn lại cũng luôn là người cuối cùng mà sếp nghĩ đến khi khen thưởng hoặc ban phát quyền lợi……
Nhìn vào những sự việc như thế thì quả thực công bằng là món quà quá xa xỉ, không dễ gì có được trong cuộc đời này.
2. Cuộc sống rất công bằng
Có một luồng quan điểm khác cho rằng: “cuộc sống vốn bất công, nhưng luật nhân quả rất công bằng”.
Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến cuộc đời của mỗi con người như số, tướng, phúc đức, môi trường, sự cố gắng của bản thân. Chúng ta không bao giờ biết cuộc sống có thật sự công bằng hay không, nhưng mọi việc xảy ra đều có lý do của nó. Mỗi người bạn gặp - dù tốt hay xấu, mỗi sự việc nào đó xảy ra trong cuộc đời bạn - may mắn hay rủi ro, đều có những lý do cụ thể và cả những lý do trừu tượng như việc bạn sống như thế nào ở những kiếp trước. Bản thân mỗi cá nhân tự tạo nghiệp Nhân cho mình và việc nhận Quả là tất yếu.
Như vậy, xét trên một góc độ nào đó, cuộc đời này rất công bằng, công bằng với bất kỳ ai, bất kỳ điều gì. Công bằng ở chỗ cuộc sống không lấy hết của ai cái gì, không cho không ai và cũng không vô tình lấy đi của ai bất cứ điều gì mà không có sự bù đắp; Mọi sự việc đều có 2 mặt - được và mất. Tình yêu - đem lại niềm vui, hạnh phúc nhưng cũng có khi là cay đắng, đau khổ. Tiền tài - giúp ta hưởng thụ cuộc sống nhưng cũng là nguyên nhân khiến ta phiền não. Có người có tiền tài, địa vị nhưng sức khỏe không tốt, con cái hư hỏng, gia đình không hạnh phúc……
Theo lẽ công bằng của luật nhân quả thì dù có những vấn đề bức xúc, không hài lòng trong cuộc sống, nhưng những thứ bạn đang sở hữu có lẽ cũng khiến người khác phải ao ước.
3. Nên đối diện vấn đề này như thế nào
Như vậy, công bằng hay không công bằng chỉ mang tính tương đối, tùy thuộc vào cách nhìn nhận vấn đề của mỗi người.
Thực ra, không ai có thể sống bình yên suốt đời mà không bị những biến cố ngoài ý muốn tác động. Nếu ta suy nghĩ tiêu cực và cảm thấy không công bằng thì sẽ luôn tự thấy mình không may mắn và tự đánh mất cơ hội để vươn lên. Việc cần làm là đối mặt với thực tế, tích cực suy nghĩ, hướng đến những gì ta đã và đang có, những niềm hy vọng mới và hành động để vượt qua và thay đổi tình thế.
Nếu hiểu quan điểm của Lý Quang Diệu, Bertrand Russell hay Bill Gates, bạn sẽ dễ dàng chấp nhận sự bất công trong cuộc sống như một quy luật hiển nhiên và học cách thích nghi với nó, và cố gắng vượt qua để đạt được mục tiêu và làm cho cuộc sống của mình nhẹ nhàng hơn.
/