Trong các cuộc kháng chiến, quân đội và nhân dân 2 nước Việt Nam-Cămpuchia luôn kề vai sát cánh cùng nhau đánh đuổi kẻ thù chung giải phóng dân tộc. Qua các cuộc kháng chiến ở chiến trường, trên đất nước Cămpuchia đã biết bao người con của 2 dân tộc đã anh dũng hy sinh, trong đó có hàng vạn liệt sỹ là người con dân tộc Việt Nam đã nằm lại trên đất nước Chùa Tháp.
Ghi nhớ tình hữu nghị, mật thiết, gắn bó giữa hai dân tộc trong các thời kỳ, đa số các tỉnh của nước bạn đều xây dựng đài hữu nghị Việt Nam- Cămpuchia.
Đáp ứng nguyện vọng của thân nhân gia đình liệt sỹ là quân nhân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam đã hy sinh trong các cuộc kháng chiến trên đất nước bạn là đưa các hài cốt của các Anh hùng liệt sỹ đang nằm trên đất bạn về với đất mẹ, những năm qua, chúng ta đã tổ chức tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hàng ngàn hài cốt liệt sỹ từ Cămpuchia về Việt Nam.
Công tác tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh tại Cămpuchia có ý nghĩa chính trị, xã hội sâu sắc, thể hiện trách nhiệm, tình cảm và tri ân của nhân dân hai nước đối với các Anh hùng liệt sỹ, góp phần ổn định tình hình chính trị-xã hội, tăng cường củng cố mối quan hệ hữu nghị, láng giềng truyền thống giữa hai dân tộc Việt Nam-Cămpuchia.
Trong chuyến đi công tác dài ngày tại Cămpuchia vừa qua, tôi đã được chứng kiến nhiều câu chuyện cảm động.Tôi xin kể lại câu chuyện sau đây:
Câu chuyện thứ nhất: Tìm mộ tại xã Prét Ta Mạ, huyện Kh.Sách Kan dal, tỉnh Kan dal
Trong chuyến đi thực tế, chúng tôi đã tới xã Prét Ta Mạ, huyện Kh.Sách Kan dal, tỉnh Kan dal của nước bạn vào buổi sáng, nơi đơn vị bộ đội Việt Nam đang tìm kiếm mộ liệt sỹ tại đây.
Trên mảnh vườn của mình, một ông cụ năm nay 78 tuổi đã kể lại: Ông cụ thân sinh trước khi mất có dặn ông rằng, tại khu vườn này có ba ngôi mộ của bộ đội Việt Nam, nên khi con làm nhà thì đừng làm ở khu vườn đó.
Khi được thông tin bộ đội Việt Nam đi tìm kiếm hài cốt các Anh hùng liệt sỹ tại Cămpuchia, ông cụ đã báo cho đơn vị biết để đến tìm kiếm.
Mặc dù đã nhiều lần tìm kiếm tại khu vườn này nhưng đến nay vẫn chưa tìm được vì cụ không rõ địa chỉ của từng ngôi mộ. Trước kia, khi mùa mưa đến, khu vườn này luôn bị ngập lụt.
Trước kia, khi mùa mưa đến, khu vườn này luôn bị ngập lụt
Năm nay, lại một lần nữa đơn vị tìm kiếm cùng với bộ đội của nước bạn lại đến đây để tiếp tục tìm. Khi đang thực hiện nhiệm vụ thì đoàn công tác của chúng tôi đến, mọi người đã dừng tay để đón đoàn.
Sau khi nghe Thủ trưởng đơn vị báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ trong thời gian qua và kế hoạch thực hiện tìm kiếm mộ liệt sỹ tại nơi này, thay mặt đoàn công tác, đồng chí trưởng đoàn đã quán triệt và động viên các cán bộ, chiến sỹ cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Trong khi đoàn công tác nghe báo cáo, tôi đã tâm niệm xin Thầy hỗ trợ, giúp đỡ để bộ đội ta sớm tìm được mộ của các Anh hùng liệt sỹ đang nằm trên khu đất này.
Nhận nhiệm vụ của đồng chí trưởng đoàn công tác xong, các chiến sỹ lại tiếp tục thực hiện công tác tìm kiếm, và thật bất ngờ, họ đã tìm thấy một bộ hài cốt của một người chiến sỹ với những kỷ vật thời chiến là chiếc võng đã nhuốm màu thời gian. Tất cả mọi người đều lặng đi khi tìm thấy người chiến sỹ ấy.
Tôi cũng lặng người đi và thầm tạ ơn Thầy. Và chỉ sau giây lát tôi thấy niềm phấn khởi, vui vẻ thể hiện rõ trên khuôn mặt của mỗi người; những động tác đào, cuốc nhẹ nhàng, thận trọng từng tí, từng tí một, thể hiện tinh thần, trách nhiệm, tình cảm trân trọng đối với anh, người đồng đội đã hy sinh nay đã tìm được hài cốt; tỉ mỉ nhặt từng mẩu xương, cẩn thận tìm và kiểm tra di vật của anh.
Cẩn thận tìm và kiểm tra di vật của anh
Tôi đã thắp hương khấn Thần linh, Thổ địa khu đất cho phép các Anh hùng liệt sỹ đang yên nghỉ tại nơi đây được về với quê hương; cầu khấn vong linh của các Anh hùng liệt sỹ đang yên nghỉ tại nơi này chỉ nơi mình nằm để cán bộ, chiến sỹ tìm được các anh và cất bốc đưa các anh về.
Tôi cũng xin Thầy chữa lành các vết thương, chữa bệnh cho các chiến sỹ và cầu khấn các anh có nguyện vọng gì thì xin Thầy và học trò của Thầy để được giúp đỡ.
Qua câu chuyện của cụ chủ đất, tôi được biết các Anh hùng liệt sỹ đang yên nghỉ tại đây là bộ đội tham gia thời kỳ chống Mỹ. Vậy, đến nay các anh đã hy sinh trên dưới 50 năm. Tình cảm với nơi này thật gắn bó và thân thiết và giờ các anh coi vùng đất nơi đây là quê hương của mình.
Tôi đã cầu khấn các anh phù hộ cho công dân hai nước Việt Nam-Cămpuchia luôn được mạnh khỏe, hạnh phúc và bình an.
(Còn tiếp)
