Trí tuệ cảm xúc

Có khi nào bạn thắc mắc tại sao con người càng ngày càng vô cảm đến thế?
Có những người chỉ vì một xích mích nhỏ mà hại nhau. Có những hiểu lầm chưa kịp giải thích đã dẫn đến kết cục bi thảm. Có những mâu thuẫn, tranh giành tiền bạc tài sản mà máu mủ ruột thịt cũng thành kẻ thù không đội trời chung. Hoặc có khi chỉ đơn giản là yêu cầu, đòi hỏi không được đáp ứng mà con cháu đang tâm sát hại cả những bậc sinh thành, nuôi dưỡng chúng. Tỷ lệ tội phạm với hành vi cầm thú, man rợ ngày càng nhiều, hành hạ, giết hại động vật và con người như một sở thích.
Không biết đã có bao nhiêu người sẵn sàng chửi bới, bêu riếu, đánh đập hành hạ, thậm chí giết người để chỉ để thỏa mãn cơn tức giận đang bùng nổ. Khi đó cảm xúc của họ đã lấn át toàn bộ lý trí, họ hành động mà không suy nghĩ dẫn đến những kết cục đau buồn cho cả người bị hại và bản thân họ.
Vấn đề đặt ra là nguyên nhân do đâu mà con người trở nên vô cảm như thế?

Theo nhà tâm lý học, giáo dục học, triết học và logic học Thụy Sỹ J.Piaget, mỗi ứng xử bao hàm hai mặt: năng lượng (do cảm xúc tạo ra) và nhận thức (là kết quả của trí tuệ). Bất cứ một ứng xử nào cũng bắt nguồn từ cảm xúc, có thể coi cảm xúc như điều kiện cần ban đầu của mỗi ứng xử.
Như vậy, không phải lý trí mà chính cảm xúc mới là động lực thúc đẩy hoặc kìm hãm hành động, hướng đạo cho hành động. Một triết gia nói: Không có điều gì lớn trên thế giới này nếu không có xúc cảm, không có gì nguy hiểm bằng con người không có xúc cảm.
Năm 1990, hai nhà tâm lý học Mỹ là Peter Salovey và John Mayer đề xuất thuật ngữ "trí tuệ cảm xúc" (Emotional Intelligence) để nói về sự hiểu biết các xúc cảm, khả năng làm chủ xúc cảm. Điều này sẽ tự thúc đẩy các hoạt động tích cực của bản thân và trong các mối quan hệ, biết nhận biết cảm xúc của người khác. Trí tuệ cảm xúc được đánh giá bẳng chỉ số EQ (Emotional Quotient).
Người có chỉ số EQ càng cao thì khả năng làm chủ xúc cảm, làm chủ suy nghĩ và hành động càng tốt. Ngược lại, đối với những người thiếu xúc cảm:
- Khả năng nhận biết, hiểu được cảm xúc kém, gặp vấn đề với việc quản lý cảm xúc. Thay vì hạnh phúc, lạc quan, họ cảm thấy: cô đơn, sợ hãi, tuyệt vọng, tội lỗi, trống rỗng, cay đắng, chán nản, bất an, mệt mỏi, thất vọng, gượng ép, oán giận, phẫn nộ, phụ thuộc, bất công và thất bại.
- Bị ảnh hưởng, đe dọa bởi sự chỉ trích. Vì vậy họ thường cảm thấy cần phải tự vệ hay tấn công người khác thay vì sẵn sàng lắng nghe, học hỏi.
Thế nhưng, nền văn hóa giáo dục ngày nay mà cụ thể hơn là nhà trường chỉ dạy những kiến thức chuyên môn, chú trọng phát triển trí tuệ lý trí trong khi hành trang đó không giúp con người đương đầu với những thử thách cuộc đời hay nắm bắt khi cơ hội đến. Trí tuệ cảm xúc - phần ảnh hưởng rất lớn đến số phận của mỗi người, quyết định cuộc đời của mỗi người– thì lại bị bỏ qua! Thậm chí, ngay cả những người dẫn dắt, dạy dỗ như cha mẹ, thầy cô giáo cũng thiếu trí tuệ cảm xúc và áp những suy nghĩ, hành động của họ lên con cái, học trò.
Xã hội đã không dành sự quan tâm đúng mức đối với trí tuệ cảm xúc nên hậu quả là, tình trạng thiếu xúc cảm – vô cảm chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các hành vi phạm tội đặc biệt là trong các vụ hành hạ, giết người hàng loạt.
Có lần Thầy nói với tôi rằng: Có thể do những tác động tâm lý khi còn bé nên con lúc nào cũng trong trạng thái tự vệ, lúc nào cũng thủ sẵn con dao trong túi, dù không có ý hại ai nhưng con dao có thể làm tổn thương đến người khác. Ở đây chỉ có những người tốt, mọi người đều muốn giúp đỡ nhau cùng tốt lên chứ không hại con đâu nên con không cần tự vệ.
Tôi nhận ra mình cũng là một trong những "sản phẩm lỗi" của xã hội với sự thiếu hụt EQ gây mất cân bằng trong suy nghĩ và hành động.
Bạn cũng thường có những cảm xúc tiêu cực? Hãy đọc bài “Năng lượng của suy nghĩ” của Thầy Nhật Nguyệt Tuệ Tâm nhé! Bạn đang rất may mắn rồi đó, vì thiền định chính là biện pháp giải tỏa, cân bằng cảm xúc hiệu quả nhất.
Nhớ bồi dưỡng trí tuệ cảm xúc thường xuyên để có một cuộc sống cân bằng, hạnh phúc và thành công hơn nữa nhé.
Chúc mọi người luôn có thật nhiều trí tuệ xúc cảm!

Nguồn tham khảo:
http://www.tam-sang.com/?q=node/307
http://www.tamlytreem.com/giao-duc/g...r-phat-trin-eq
http://tessa.edu.vn/nhung-ket-qua-th...ao-va-eq-thap/
http://ngoinhatraitim.forumotion.net/t474-topic
http://kynang.yeudoi.net/2011/02/nha...nh-la-tri.html

Gửi Khánh Ly,
Đọc bài của em mà thấy cảm xúc trùng xuống. Một cảm giác buồn man mác…không rõ từ đâu nhất là sau khi đọc xong câu “Tôi nhận ra mình cũng là một trong những "sản phẩm lỗi" của xã hội”

Không phải mình em đâu. Chị cũng thấy mình là “một sản phẩm lỗi”, là “đồ vứt đi” mà Thầy cũng biết chị nghĩ như thế đấy :(
Sau khi giải quyết khủng hoảng tinh thần xong chị quyết định. Một là thành sản phẩm thật tốt, hai là không là gì cả. Nhất định không thể là “sản phẩm lỗi” được. Là học trò của Thầy NQT nhất định phải là SẢN PHẨM TỐT.
CHÚNG TA CÙNG CỐ GẮNG LÊN NHÉ. CƯỜI THẬT TƯƠI ĐỂ ĐÓN NHẬN NIỀM VUI MỚI NHÉ EM!