Không biết mọi người có suy nghĩ như thế này không: bây giờ tự dưng nói đến “chuối” và “củ chuối” có lẽ suy nghĩ tới trước là ai đó chơi không đẹp, cái gì đó trướng tai, gai mắt, cái gì đó bất hợp lý... chứ chưa chắc đã nghĩ ngay tới một thứ quả, thứ cây quen thuộc trong vườn. Chẳng may cho cây chuối vì nó có cái tên khá “mắm muối”, khó mà gieo vần, phổ nhạc nên hầu như chẳng thi sĩ, nhạc sĩ nào lấy nó làm nàng thơ.
Ấy thế mà bài thơ "Tâm sự chuối" của Thầy cho tôi ấn tượng đặc biệt lắm. Những câu hát, có lẽ đã quen thuộc với mỗi người Việt:
“Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ câu trắng
Nếu là hoa, tôi sẽ là một đóa hướng dương”.
- lời bài hát "Tự nguyện" (Trương Quốc Khánh) -
Nên khi đọc mấy câu đầu lên là ai cũng mỉm cười thú vị vì sự mới lạ, hóm hỉnh:
"Nếu là hoa, tôi sẽ là hoa chuối
Trộn với lạc vừng làm nộm nhậu chơi
Nếu là quả, tôi sẽ là quả chuối
Nấu, luộc, phơi khô, ăn chín đều ngon
Nếu là lá, tôi sẽ là lá chuối
Cùng chiếc lạt mềm gói bánh chưng xanh
Nếu là cây, tôi sẽ là cây chuối
Quả ngọt cho đời, thân để nuôi heo
Nếu là củ, tôi sẽ là củ chuối
Chỉ có củ này nấu được lươn om"
Những câu chữ "xanh mát" này cho người đọc, người nghe cảm giác dễ chịu, nhưng cũng mang theo tâm sự về cuộc sống. Chuối mang lại nhiều lợi ích cho đời lại chẳng được tôn vinh, lại còn bị mang tiếng là "chuối" với "củ chuối". Ấy thế mà chuối cứ vô tư hiến tất cả sự sống của mình cho đời thôi... Người đọc đang thư giãn với nhịp thơ đó thì:
"Nếu là vỏ, tôi cũng là vỏ chuối
Những kẻ trượt dài lấy đó làm gương"
Dòng suy nghĩ của người đọc cũng khựng lại như bị "trượt vỏ chuối". Như một lời cảnh báo rằng: trên con đường ta đi, sự mất tự chủ, mất phương hướng dẫn đến sa ngã có thể xảy ra đấy, hãy cảnh giác với chính mình.
"Tôi ngoảnh đầu nhìn khắp bốn phương
Ồ ! Lạ thế, xung quanh toàn chuối."
Phải chăng nguyên nhân khi nói đến "chuối", "củ chuối" mà chưa nghĩ tới cây chuối ngay cũng một phần là ở đây, khi "xung quanh toàn chuối", thì suy nghĩ "chuối" đã ảnh hưởng tới ta rồi. Cuộc sống thực tế là vậy, con người có xu hướng chạy theo số đông hoặc bị cuốn theo số đông, ngay cả khi số đông đó là "toàn chuối", là không tốt... Nhịp thơ chậm lại, sâu lắng:
Tôi suy ngẫm! Từ từ, không vội.
Giá mà mình, đừng chuối…Có khi hơn.
Thầy đã một lần nữa nhắc chúng ta bài học về sự quên mình để làm những việc tốt, cảnh báo chúng ta về cả vòng xoáy từ bên trong và bên ngoài nơi trần tục có thể làm ta mất hướng đi. Hãy bình tĩnh, hãy rèn luyện cho mình bản lĩnh để luôn đủ sức mạnh làm chủ bước đi của mình. Để rồi ta sẽ có những lúc cảm thấy thanh thản khi biết rằng mình là Chuối chứ không "chuối".
