Đạo thầy trò( Chuyện về cụ Thượng Niêm)

Cụ Thượng Liêm và lễ tang vợ thầy :
Nguyễn khắc Niêm(1889-1945) người Sơn Hòa ,Hương sơn, Hà tĩnh đậu Đệ nhị giáp Tiến sĩ (tức Hoàng giáp ) khoa Đinh mùi năm 1907 làm thượng thư bộ cải lương hương chính triều Bảo Đại , Nguyễn Khắc Niêm là học trò cũ của cụ Nguyễn Duy Dư người Sơn tiến ,đã được Hội Ta văn hàng huyện tôn xưng là” Hương sơn tứ hổ” ,Nguyễn Khắc Niêm thụ giáo cụ Dư ở cách nhà mình trên 4 km. Đến kỳ thi hương, hai thầy trò cùng lều chõng đi thi, học trò đỗ cử nhân, được vào Huế thi Hội đậu luôn hàng giáp, thầy chỉ đậu tú tài . Theo chế độ thi cử thời trước, cử nhân mới được thi Hội , còn tú tài thì phải 3 khóa tú tài mới được dự thi. Ba năm mới có một khoa , thầy Tú chưa kịp chờ để thi khoa sau thì đã từ trần -1909. Hơn 30 năm sau bà Tú Dư mất, lúc đó Nguyễn Khắc Niêm đã lên chức Thượng thư trong triều . Nghe tin vợ thầy học cũ mất , ông đánh xe từ Huế về Hà tĩnh để phúng viếng .Nhà cách sông và đường quốc lộ, tri huyện tiếp điện đã lệnh cho thống lý địa phương đem kiệu và võng lọng ra tận bờ sông đón cụ Thượng về quê lễ vợ thầy. Nhà ông bà Tú trên đỉnh đồi Sơn trại, người trai tráng leo lên cũng đã cảm thấy mệt, hơn nữa sỏi đá lởm chởm . Nhưng để tỏ lòng cung kính nhớ ơn thầy , khi đến cổng xóm vào nhà thầy, cụ Thượng Niêm đã xuống cáng đi chân đất có hai người lính hầu dìu hai bên, lên tận nhà thầy gần đỉnh đồi .Tất nhiên cụ Thượng thư đã đi chân đất thì, từ tuần phủ đến tri huyện thống lý phải tháo hia hài cắp nách mà leo lên. Người con trưởng cụ Tú và một số gia nhân khăn áo chỉnh tề đã xếp hàng đứng ở cổng. Mặc dầu chỉ là dân thường ít hơn một vài tuổi , nhưng con trai cụ Tú cũng được cụ Niêm vái chào rất cung kính (vì được coi là thế huynh) .
Học trò cũ mà thầy lại mất từ lâu, nay về lễ tang vợ thầy đây là chuyện thực mắt thấy tai nghe , kể lại dẫu có lỗi thời nhưng cũng hy vọng các bạn đọc chắt lọc được trong phong tục xưa chút hương vị ngọt ngào chăng ?
Chúng ta cùng suy ngẫm !