Thói xấu của người Việt

Quản Trị Viên

Những ngày gần đây quả là những ngày đáng chú ý cho tất cả công dân có lương tri của Việt Nam khi chúng ta nhận được những nhát dao đâm vào tim mình. Đầu tiên đó là bức thư tự nhận là sinh viên người Nhật đang du học tại Việt Nam so sánh về niềm tự hào dân tộc Nhật và nỗi xấu hổ của người Việt Nam; tiếp đến là vụ truyền thông Nhật đưa tin về vụ hối lộ của công ty JTC cho lãnh đạo tập đoàn đường sắt; tiếp nữa là vụ tiếp viên hàng không tiếp tay cho hành vi ăn cắp… Ừ, chúng ta có quyền nói chúng ta vô tội! Ừ, chúng ta có quyền cảnh báo với mọi người vì hành động vu oan, làm tổn thương lòng tự trọng! Ừ, vân vân và vân vân… Chúng ta đủ sức biện hộ, đủ sức khẳng định “con sầu làm rầu nồi canh”. Nhưng, hãy thật sự tĩnh tâm, hãy thật sự trung thực với thực tại, bằng tâm thành ý tốt, hãy tiếp cận thông tin “nghịch nhĩ” để lấy cái “trung ngôn” rất đáng ở đằng sau, chúng ta hãy tự mình “xưng tội” và hỏi: có hay không những hành động như trên tại nước ta? Với tôi, tôi trả lời ngay: có.

Không phải đến bây giờ nỗi nhức nhối về thói xấu của người Việt mới được người bạn Nhật nói lên và ta thực sự “shock”, mà đấy thực chất là một giọt nước trong sự tương tác với một chiếc ly đầy. Này nhé, Hàn Quốc từng làm rung dư luận về những hệ lụy mà người Việt gây ra ở nước họ bằng việc trốn việc, thay đổi nơi làm, định cư trái phép! Du khách Anh, Pháp đã viết lên Facebook về nỗi thất vọng Việt Nam khi họ bị “quấy nhiễu”, chặt chém tại các điểm du lịch mà họ nghĩ là thiên đường! Còn trong nước với nhau thì sao? Năm 2012, 2013, một số doanh nghiệp TP HCM ngầm ẩn tẩy chay người Nghệ Tĩnh vì nhiều lẽ; cái ranh ngôn về Huế mộng mơ: “Huế mộng Huế mơ/ Huế lơ ngơ thì mất dép” được dân gian thời @ khuyên nhủ vào tai nhau! Những đền chùa từ trong nam ngoài bắc chật kín người bưng lễ, nhét tiền “hối lộ” Phật, những công trình nay làm ngay mai đã xuống cấp…

Vì những nỗi niềm trên mà tại một số nơi ở ngoại quốc người ta đã dán những biển cảnh báo mang dòng chữ Việt, toàn là những niềm tự hào: “cấm ăn cắp vặt” tại Nhật Bản, “cấm vứt rác” tại Hàn Quốc, “cấm lấy đồ thừa” (ở tiệc) tại Thái Lan, Singapore… Mới đây, sau mấy vụ lùm xùm, cảnh sát Nhật đã mở lớp đào tạo tiếng Việt cho nhân viên của họ để ngăn ngừa, cảnh giác. Ôi! Hổ thẹn thay! Tiếng Việt ân tình của chúng ta lại được nước ngoài tổ chức đào tạo theo hình thức để phòng ngừa như vậy! Thiết tưởng, người Việt phải làm phiên dịch cho họ, lấy được đồng tiền của họ và làm vinh dự cho quốc gia…

Vẫn biết không phải là tất cả người Việt Nam đều xấu, vẫn biết hàng triệu người Việt vẫn chắt bóp ân tình, nhưng, khi mà cái văn hóa “makeno” (mặc kệ nó), mạnh ai nấy thắng trở thành một ứng xử bất thành văn thì cái 4000 năm văn hiến kia liệu có vẫn sáng lòa tiếp tiếp? Tại sao người Nhật, người Singapore vươn lên thành những cường quốc ở châu Á? Tại sao văn hóa của họ lại trở thành một nét đẹp, một bộ mặt cho lòng tự tôn? Tôi nghĩ, nước họ có chiến lược đầu tư lâu dài cho văn hóa, họ tạo được cái cơ chế lành mạnh để mỗi con người đều mang trong mình lòng tự hào, sự phấn đấu vì danh dự. Những yếu tố đó, giúp họ sản sinh ra những công dân rất kiêu hãnh, luôn tự răn dạy mình, đặt mình vào trật tự, vào ý thức vì cộng đồng, rộng hơn là vì quốc gia. Cũng là con người, cùng mang trong mình bao thói tính xấu (tham lam, ích kỷ, thích hưởng thụ…) như quan điểm nhìn người của Hàn Phi Tử, sao công dân nước người làm được, công dân mình thì không? Có lẽ đã đến lúc chúng ta cần nhìn nhận văn hóa nhiều hơn ở thái độ, cung cách ứng xử của con người với nhau, rồi hãy tính … làm giàu, sự phát đạt. Cứ giành giật nhau, cứ lo cho cái túi của mình đầy hơn, gian nhà của mình sạch hơn, mặc cho bên ngoài mình đầy rẫy những nỗi nhọc nhằn và dơ bẩn (nhiều rác) thì ắt là chúng ta đến mức nguy cấp mất thôi! Tôi nghĩ, muốn làm được tất cả điều đó thì phải làm cho mỗi công dân Việt Nam ý thức rõ danh phận, danh dự của mình (dù có thể không giàu lên). Tôi muốn làm sao, hễ làm một việc gì, người ta đều sợ hoen ố vì danh dự, chứ không phải lấm liếm, che đậy để danh dự ấy không có bằng chứng để lôi nó ra. Danh dự là cái không ra tiền, có khi chả cần danh dự để có tiền, nhưng đó là cốt cách, là cái căn bản của con người chứ không phải cái ăn ngon và nơi ngủ đẹp!

Theo tạp chí VHNA
.