Đô đốc Bùi Thị Xuân

Chào Thầy và các đồng môn,
Mục “Dân ta phải biết sử ta” ra đời cũng đã được gần 1 tháng nay và giúp chúng ta hiểu dần về những nhân vật nổi tiếng của đất nước mình. Và hôm nay tatatam xin chia sẻ những thông tin đúc rút, sưu tầm được về đô đốc Bùi Thị Xuân (Việc lựa chọn người đầu tiên để viết là về nữ tướng Bùi Thị Xuân có lẽ là do tò mò vì tatatam tự hỏi một người phụ nữ như thế nào mới được Thầy chọn vào Hội đồng tướng lĩnh của Thầy ….Và quả thực…bà là người xưa nay hiếm:
Bùi Thị Xuân là vợ danh tướng Tây Sơn - Trần Quang Diệu, người làng Xuân Hòa, xã Bình Phú, quận Linh Khê, tỉnh Bình Ðịnh.
Bà là người phụ nữ xinh đẹp, nhờ sớm học võ với đô thống Ngô Mạnh nên bà rất giỏi võ nghệ, nhất là môn song kiếm. Chuyện kể rằng, trên đường đến Tây Sơn tụ nghĩa Trần Quang Diệu đã đánh nhau với một con hổ lớn, hung dữ. Nhân đi qua đấy, bà Xuân đã rút kiếm xông vào cứu trợ. Quang Diệu bị hổ vồ trọng thương nên phải theo bà về nhà chữa trị.
Sau hai người thành gia thất rồi cùng nhau về tòng quân dưới ngọn cờ Tây Sơn ở chiến khu Phú Lạc.Nhờ vào tài nghệ về chiến thuật, binh bị cộng với lòng dũng cảm; vợ chồng bà nhanh chóng trở thành những tướng lĩnh trụ cột, góp công lớn trong công cuộc đánh đuổi quân Mãn Thanh vào đầu xuân Kỷ dậu 1789 và so tranh quyết liệt với quân Nguyễn Ánh hơn 10 năm ...
Người ta còn kể, khi đến với Nguyễn Huệ, người con gái trẻ đẹp làng Xuân Hòa này không chỉ tòng quân một mình mà còn dẫn theo một đội nữ binh do mình đào tạo và một đoàn voi rừng đã được bà rèn luyện thuần thục.Trước khi gia nhập quân Tây Sơn, bà đã tự phong là "Tây Sơn nữ tướng". Sau này bà được hội kiến với Nguyễn Huệ, Nguyễn Huệ cũng thừa nhận bà rất xứng đáng với danh xưng đó; và vương còn ban tặng thêm bốn chữ "Cân quắc anh hùng".
Giữa lúc Tây Sơn đang rất thành công với các hoạt động chính trị, quân sự, ngoại giao và phát triển kinh tế thì đột ngột vào ngày 29/7/1792, Quang Trung (Nguyễn Huệ) mất, để lại nhiều thương tiếc.
Cũng từ đây triều đại Tây Sơn bắt đầu suy yếu do vua Cảnh Thịnh ( Quang Toản) còn nhỏ, bất tài nên đã không giữ được việc triều chính, bị họ ngoại chuyên quyền, dẫn đầu số đó là cậu họ Thái sư Bùi Đắc Tuyên, làm cho các đại thần kết bè phái, quay sang giết hại lẫn nhau dẫn đến nội bộ lục đục, triều chính suy vi, khiến lòng dân vốn đã sống quá nhiều năm trong cảnh máu lửa càng thêm oán ghét cảnh phân tranh, loạn lạc....Và đây thật sự là một cơ hội vàng cho đối phương.
Vì vậy, tức thì Nguyễn Ánh xua quân chiếm lại Quy Nhơn vào năm 1799. Bùi Thị Xuân cùng chồng một mặt tham gia củng cố triều chính, một mặt chỉ huy quân sĩ giữ lũy Trấn Ninh, chống lại quân Nguyễn.Tuy nhiên trước sức tấn công mạnh mẽ của Nguyễn vương, các thành luỹ của Tây Sơn nhanh chóng bị mất. Bà Xuân cùng chồng con bị quân Nguyễn bắt được ở huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An .
Khi nghe bà bị bắt, Nguyễn Ánh sai người đem đến trước mặt hỏi giọng đắc chí:
Nguyễn Ánh: Ta và Nguyễn Huệ ai hơn?
Bà trả lời: Chúa công ta; tay kiếm tay cờ mà làm nên sự nghiệp. Trong khi nhà người đi cầu viện ngoại bang, hết Xiêm đến Tàu làm tan nát cả sơn hà, cùng đều bị chúa công ta đánh cho không còn manh giáp. Đem so với Chúa công ta, nhà ngươi chẳng qua là ao trời nước vũng.
Ánh gằn giọng: Người có tài sao không giữ nổi ngai vàng cho Cảnh Thịnh? Bà đáp: Nếu có một nữ tướng như ta nữa thì cửa Nhật Lệ không để lạnh. Nhà ngươi khó mà đặt chân được tới đất Bắc hà...
Ngày 6 tháng 11 năm Nhâm tuất (20-11-1802), vua tôi nhà Tây Sơn trong đó có Bùi Thị Xuân cùng chồng con bị đưa ra pháp trường tại Phú Xuân.Chồng bà bị xử tội lột da, còn bà cùng con gái độc nhất 15 tuổi tên Trần Bích Xuân bị xử voi dày (bãi chém An Hoà, ngoại ô Huế,ở đó khoảng 200 tướng lĩnh của nhà Tây Sơn đã hiên ngang ra pháp trường )
Giáo sĩ La Bissachère, mục kích hành hình vị nữ tướng này, đã tả trong cuốn kỳ sự của ông như sau:
"Bùi Thị Xuân, mặt không đổi sắc, tiến trước mặt voi như chọc tức nó. Mấy tên lính thét bảo thị Xuân quỳ xuống, nhưng bà vẫn xăm xăm tiến bước. Voi lùi lại; bọn lính phải cầm giáo thọc vào đùi voi. Bấy giờ voi mới quặp lấy thị Xuân, tung lên trời . Bùi thị Xuân chết rồi, bọn lính bèn lấy dao cắt lấy tim gan, thịt ở cánh tay bà mà ăn sống, ví muốn được can trường như bà".
Bà Bùi thị Xuân đã để lại tấm gương dũng liệt, và đến nay, tại nơi quê hương bà còn truyền bài thơ ca tụng tài đức bậc anh thư như sau:
Xưa nay khăn yếm vượt mày râu
Bùi thị phu nhân đứng bậc đầu.
Chém tướng, chặt cờ, khoe kiếm sắt,
Vào thầu, ra quỷ, tỏ mưu sâu.
Quên nhà, nợ nước, đem toan trước,
Vì nước, thù nhà, để tính sau,
Tài đức nghìn thu còn nức tiếng,
Non cần chảy ngọc bởi vì đâu?
Và ngày nay, đến bảo tàng Quang Trung tại Bình Định chúng ta sẽ được ngắm nhìn bức tượng người phụ nữ đang ngồi được sơn son thếp vàng với dòng chữ đề: đô đốc Bùi Thị Xuân. Vùng đất Bình Định vang danh câu ca dao:
“Ai về Bình Định mà coi
Con gái Bình Định múa roi đi quyền”.
Trong quân đội của Thầy, Đô đốc Bùi Thị Xuân đóng một vai trò rất quan trọng trong các trận chiến lớn. Bà được Thầy giao nhiều trọng trách, nhiệm vụ quan trọng
Có tìm hiểu các thông tin về Nữ tướng Bùi Thị Xuân mới thấy mình đã rời xa lịch sử nước nhà quá lâu….Mấy ai nhớ được Bùi Thị Xuân chính là vợ của tướng Trần Quang Diệu???? Thấy đau xót cho những con người tài giỏi, dũng cảm, kiên cường, yêu nước đã bị voi dày, lột da…Chống giặc hay chống tà đều đau xót như vậy….đều cần những con người hiên ngang bất khuất, đầy lòng dũng cảm như vậy…Càng cảm thấy thương xót cho gia đình đô đốc Bùi Thị Xuân và thấy thương Thầy mình nhiều hơn…May mắn thay Thầy đã chiến thắng tà, không rời xa thế gian này, nhưng tà ác lại để lại trong người Thầy những di chứng ...Độc lại phát…Thầy lại mướt mồ hôi nóng – lạnh….Nhưng cảm thấy cảm kích Thầy biết bao vì Thầy luôn lạc quan, “sống chung với lũ” và không bao giờ từ bỏ….Vậy mới thấy mình kém cỏi như thế nào…Thầy và các tướng lĩnh đã dân tộc đã và đang dạy cho chúng con biết thế nào là yêu nước , thương dân, rèn luyện tinh thần, trí khí, dũng cảm và lạc quan. Mong Thầy mãi mạnh khỏe và ở bên chúng con Thầy ơi !