Lịch sử Triều Đại nhà Đinh

Vài nét về Lịch sử Triều Đại nhà Đinh:
Nhà Đinh là Triều Đại phong kiến trong lịch sử Việt Nam 968-980:
Đinh Tiên Hoàng là vị Vua sáng lập Triều Đại nhà Đinh, nước Đại Cồ Việt trong lịch sử Việt Nam. Ông là Người có công đánh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất Giang sơn và trở thành Hoàng Đế đầu tiên của Việt Nam sau 1000 năm Bắc thuộc. Đinh Tiên Hoàng là vị Hoàng Đế đặt nền móng sáng lập nhà nước phong kiến trung ương tập quyền đầu tiên ở Việt Nam, vì thế ông còn được gọi là người mở nền chính thống cho các Triều Đại phong kiến trong lịch sử.
Lịch sử:
1/ Đinh Tiên Hoàng: tên thật là Đinh Bộ Lĩnh (924-979)
Ông sinh ra ở thôn Kim Lư, Làng Đại Hữu, châu Đại Hoàng (nay thuộc Gia Phương, Gia Viễn, Ninh Bình). Ông là con của Đinh Công Trứ, nha tướng của Dương Đình Nghệ, giữ chức thứ sử Hoàn Châu.
Đinh Tiên hoàng đế có 3 người con trai là Đinh Liễn, Đinh Toàn và Ðinh Hạng Lang. Trong đó
- Đinh Liễn (có tên khác là Đinh Khuông Liễn) là con trai cả
- Đinh Toàn (có tên khác là Đinh Tuệ), do Hoàng hậu Dương Vân Nga sinh
- Đinh Hạng Lang là con út .
Ngoài 3 người con trai, vua Đinh còn có cả con gái trong đó có:
- Công chúa Phất Ngân lấy Lý Công Uẩn
2/ Thống nhất Giang sơn:
Năm 944, Ngô Quyền mất, anh/em vợ là Dương Tam Kha cướp ngôi của nhà Ngô, xưng Dương Bình Vương. Các nơi không chịu thuần phục, nhiều thủ lĩnh nổi lên cát cứ các vùng thường đem quân đánh lẫn nhau.
Con trưởng của Ngô Quyền là Ngô Xương Ngập bỏ trốn. Dương Tam Kha nhận Ngô Xương Văn - con thứ của Ngô Quyền - làm con nuôi. Năm 950, Ngô Xương Văn lật đổ Dương Tam Kha, trở thành Nam Tấn Vương. Ngô Xương Ngập được đưa về, cũng làm vua, là Thiên Sách Vương. Đó là thời Hậu Ngô Vương.
Năm 954, Ngô Xương Ngập chết. Đến năm 965, Ngô Xương Văn chết, con Ngô Xương Ngập là Ngô Xương Xí nối nghiệp. Nhưng vì thế lực suy yếu nên lui về giữ đất Bình Kiều. Quý tộc nhà Ngô, các tướng nhà Ngô cùng các thủ lĩnh địa phương đều nổi dậy chiếm cứ một vùng. Bắt đầu từ đó hình thành thế mà sử sách gọi là loạn 12 sứ quân.
Thời kỳ đó Đinh Bộ Lĩnh tập hợp dân chúng ở vùng Hoa Lư, cùng với con trưởng là Đinh Liễn sang đầu quân trong đạo binh của sứ quân Trần Minh Công tức Trần Lãm ở Bố Hải Khẩu (Thái Bình). Chỉ trong vài năm, Đinh Bộ Lĩnh lần lượt đánh thắng các sứ quân được xưng tụng là Vạn Thắng Vương.
3/ Mở nước, lập đô, đổi xưng Hoàng đế
Năm Mậu Thìn 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, tự xưng là Đại Thắng Minh Hoàng đế, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt, và định đô ở Hoa Lư (nay thuộc Ninh Bình). Đinh Tiên Hoàng cho xây cung điện, chế triều nghi, định phẩm hàm quan văn, quan võ.
Nhà Đinh cũng là triều đại đầu tiên đặt nền móng cho nền tài chính - tiền tệ của Nhà nước phong kiến Việt Nam, đồng tiền tệ xưa nhất ở Việt Nam ra đời năm 970, gọi là đồng tiền Thái Bình.
4/ Nội trị:
Về chính trị: Ông dùng hình phạt nghiêm khắc, dùng uy chế ngự thiên hạ, lập vạc dầu và nuôi hổ. Nếu ai vi phạm bỏ vạc dầu, cho hổ ăn thịt. Mọi người đều sợ không ai dám vi phạm.
Về ngoại giao: để tránh cuộc đụng độ, năm Nhâm Thân 972, Đinh Tiên Hoàng sai con là Đinh Liễn sang cống nhà Tống Trung Quốc. Vua nhà Tống sai sứ sang phong cho Tiên Hoàng làm Giao Chỉ quận vương và phong cho Nam Việt vương Đinh Liễn làm Tĩnh Hải quân Tiết độ sứ An Nam đô hộ. Từ đó Đại Cồ Việt giữ lệ sang triều cống phương Bắc. Từ năm Thái Bình thứ 7, thuyền buôn của các nước ngoài đến dâng sản vật của nước họ. Kết mối giao thương.
Về quân sự: Đinh Tiên Hoàng phân ra đạo, quân, lữ, tốt, ngũ. Mỗi một đạo có 10 quân, 1 quân 10 lữ, 1 lữ 10 tốt, 1 tốt 10 ngũ, 1 ngũ 10 người. Như vậy quân đội nhà Đinh khi đó có 10 đạo, là khoảng 1 triệu người trong khi dân số đất nước khoảng 3 triệu. Vua thực hiện “ngụ binh ư nông”, đó là hình thức vũ trang toàn dân, dựa vào nghề nông mà phát triển quân đội
5/ Con trưởng là Đinh Liễn, nhưng Đinh Tiên Hoàng lại lập con út là Hạng Lang làm Thái Tử, vì vậy đầu năm 979 Đinh Liễn tức giận sai người giết Hạng Lang. Theo chính sử, cũng năm này năm Kỷ Mão 979 một viên quan phản nghich là Đỗ Thích nằm mơ có điềm báo được làm vua nên đã giết chết cả Vua và Đinh Liễn. Đinh Tiên Hoàng làm vua được 12 năm, hưởng thọ 56 tuổi.
- Đinh Phế Đế (974 – 1001)là vị vua thứ hai, cũng là vị vua cuối cùng của nhà Đinh. Đinh Phế Đế tên thật là Đinh Toàn hoặc Đinh Tuệ, sinh năm Giáp Tuất 974. Ông lên ngôi sau khi Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn bị giết hại.
Vua ở ngôi 8 tháng, đặt niên hiệu là Thiên Phúc. Tháng 7 năm Canh Thìn (980), vì vua còn quá nhỏ (6 tuổi) mà tình hình đối nội cũng như đối ngoại lại rất rối ren, triều đình đã tôn quan Thập đạo tướng quân của nhà Đinh là Lê Hoàn lên ngôi. Vua từ đó bị phế làm Vệ Vương.
Vua mất năm Tân Măo (991) khi đi đánh trận, thọ 17 tuổi.

Như vậy, triều Đinh tồn tại được 12 năm, truyền được hai đời vua (thực chất chỉ có 1 đời Vua Tiên Hoàng).

(sưu tầm tại liệu Lịch sử VN)

Thủa hàn vi của Đinh Tiên Hoàng

Đinh Tiên Hoàng (chữ Hán: 丁先皇; 924 - 979), húy là Đinh Bộ Lĩnh (丁部領)^[1], là vị vua sáng lập triều đại nhà Đinh, nước Đại Cồ Việt trong lịch sử Việt Nam. Ông là người có công đánh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất giang sơn và trở thành hoàng đế đầu tiên của Việt Nam sau 1000 năm Bắc thuộc. Đại Cồ Việt là nhà nước mở đầu cho thời đại độc lập, tự chủ, xây dựng chế độ quân chủ tập quyền ở Việt Nam.^[2] Đinh Bộ Lĩnh mở nước, lập đô, lấy niên hiệu với tư cách người đứng đầu một vương triều bề thế: Thời kỳ phục quốc của Việt Nam, từ họ Khúc chỉ xưng làm Tiết độ sứ, tới Ngô Quyền xưng vương và tới vua Đinh xưng làm hoàng đế. Sau hai vua nhà Tiền Lý xưng đế giữa thời Bắc thuộc rồi bị thất bại trước hoạ ngoại xâm, 400 năm sau người cầm quyền Việt Nam mới thực sự vươn tới đỉnh cao ngôi vị và danh hiệu, khẳng định vị thế vững chắc của quốc gia độc lập, thống nhất qua các triều đại Đinh – Lê – Lý - Trần và buộc các điển lễ, sách phong của cường quyền phương Bắc phải công nhận là một nước độc lập. Từ Đinh Bộ Lĩnh trở về sau, các Vua không xưng Vương hay Tiết độ sứ nữa mà đều xưng Hoàng đế như một dòng chính thống. Đinh Tiên Hoàng là vị hoàng đế đặt nền móng sáng lập nhà nước phong kiến trung ương tập quyền đầu tiên ở Việt Nam^[3][4][5], vì thế mà ông còn được gọi là người mở nền chính thống cho các triều đại phong kiến trong lịch sử.Đinh Bộ Lĩnh sinh ngày Rằm tháng Hai, năm Giáp Thân (tức 22 tháng 3 năm 924) ở thôn Kim Lư, làng Đại Hữu, châu Đại Hoàng (nay thuộc xã Gia Phương, Gia Viễn, Ninh Bình)^[6][7]. Cha của ông là Đinh Công Trứ, nha tướng của Dương Đình Nghệ, giữ chức thứ sử Hoan Châu. Đinh Công Trứ mất sớm, Bộ Lĩnh theo mẹ về quê ở, nương nhờ người chú ruột là Đinh Thúc Dự. Từ bé Đinh Bộ Lĩnh đã tỏ ra là người có khả năng chỉ huy, ông cùng các bạn chăn trâu lấy bông lau làm cờ bày trận đánh nhau. Và trong đám bạn đó, có Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Lưu Cơ và Trịnh Tú, những người sau này cùng Đinh Bộ Lĩnh tạo nên sự nghiệp.
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chép:
“Vua mồ côi cha từ bé, mẹ họ Đàm đưa gia thuộc vào ở cạnh đền sơn thần trong động. Vào tuổi nhi đồng, vua thường cùng bọn trẻ con chăn trâu ngoài đồng. Bọn trẻ tự biết kiến thức không bằng vua, cùng nhau suy tôn làm trưởng. Phàm khi chơi đùa, thường bắt bọn chúng chéo tay làm kiệu khiêng và cầm hoa lau đi hai bên để rước như nghi trượng thiên tử. Ngày rỗi, thường kéo nhau đi đánh trẻ con thôn khác, đến đâu bọn trẻ đều sợ phục, hàng ngày rủ nhau đến phục dịch kiếm củi thổi cơm. Bà mẹ thấy vậy mừng lắm, mổ lợn nhà cho chúng ăn. Phụ lão các sách bảo nhau: "Đứa bé này khí lượng như thế ắt làm nên sự nghiệp, bọn ta nếu không theo về, ngày sau hối thì đã muộn". Bèn dẫn con em đến theo, rồi lập làm trưởng ở sách Đào Áo. Người chú của vua giữ sách Bông chống đánh với vua. Bấy giờ, vua còn ít tuổi, thế quân chưa mạnh, phải thua chạy. Khi qua cầu ở Đàm Gia Nương Loan,^[8] cầu gãy, vua rơi xuống bùn, người chú toan đâm, bỗng thấy hai con rồng vàng hộ vệ vua, nên sợ mà lui. Vua thu nhặt quân còn sót, quay lại đánh, người chú phải hàng. Từ đấy ai cũng sợ phục, phàm đi đánh đến đâu đều dễ như chẻ tre, gọi là Vạn Thắng Vương.”Có một giai thoại về Đinh Bộ Lĩnh thuở bé.

Một lần Đinh Bộ Lĩnh quyết định cho mổ con trâu của người chú để "khao quân". Ông mang đuôi trâu cắm vào một khe núi. Đến tối Đinh Dự hỏi, Đinh Bộ Lĩnh nói dối trâu vào hang và cửa hang đã bị lấp lại. Đinh Dự tới nơi, rút cái đuôi trâu ra, giận người cháu nói dối nên đuổi đánh. Đinh Bộ Lĩnh bỏ đi mất...



Sưu tầm http://vi.wikipedia.org