Trần Bình Trọng - Danh tướng Thà làm quỷ nước Nam, chứ không thèm làm vương đất Bắc

Bảo Nghĩa Vương Trần Bình Trọng

Trần Bình Trọng sinh năm (1259 -1285). Ông nguyên họ Lê, dòng dõi vua Lê Đại Hành, được biết đến là người dũng cảm, mưu lược và võ nghệ tài giỏi hơn người.
Cha tên là Lê Tần, một cận tướng của vua Trần Thánh Tông. Trong cuộc chống quân xâm lược Mông cổ lần thứ nhất (1258), Lê Tần là người có công đầu, được vua ban quốc tính (họ Trần) và thường được gọi là Lê phụ Trần (nghĩa là người họ Lê có công phò giúp họTrần). Ông còn được phong tước Bảo Văn Vương, đến năm 1274 được vua cử làm Giáo thụ cho thái tử Khảm (tức vua Nhân Tông sau này).
Trần Bình Trọng, ngay từ thuở nhỏ, được cha giáo dục, dạy dỗ chu đáo. Lớn lên, ông là người văn võ song toàn và sớm trở thành một danh tướng của nhà Trần. Ngoài việc được mang quốc tính nhà Trần, Trần Bình Trọng còn được vua Trần Thái Tông nhận làm phò mã - là chồng của công chúa Thụy Bảo và được phong tước là Bảo Nghĩa Vương, thuộc vào hàng tước vị cao nhất ở thời nhà Trần.
Vào năm 1271, Hốt Tất Liệt thôn tính hoàn toàn Trung Quốc lập nên triều đại Nguyên . Để báo thù cho việc xâm lược Đại Việt lần thứ nhất (1258) bị thất bại, Hốt Tất Liệt đã huy động một lực lượng hùng mạnh, gồm hơn 50 vạn quân thủy - bộ với các dũng tướng Mông Cổ như Alý - Hải Nha, Ô Mã Nhi, Toa Đô...và giao cho thái tử -Trấn Nam Vương Thoát Hoan chỉ huy tiến hành xâm lược Đại Việt lần thứ hai.
Ở cuộc chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ hai này, Trần Bình Trọng được Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, thượng hoàng Trần Thái Tông và vua Trần Nhân Tông giao nhiệm vụ giữ vùng Đà Mạc - Thiên Mạc (nay là vùng giáp ranh giữa Hưng Yên và Hải Dương), ngăn chặn quân Nguyên Mông, đảm bảo cho vua, triều đình, tôn thất và đại quân rút lui an toàn theo đường sông Hồng về hướng phủ Thiên Trường.
Trần Bình Trọng chỉ huy cuộc đánh chặn quân giặc tại bãi Đà Mạc, cho binh sĩ tả xung hữu đột, không ngại hy sinh, chiến đấu rất ngoan cường để kéo dài thời gian nhằm cầm chân quân Nguyên Mông càng lâu càng tốt. Tuy nhiên, với sự chênh lệch quá lớn về lực lượng, sau nhiều đợt tấn công, quân giặc phá được đội hình quân nhà Trần, Trần Bình Trọng bị sa vào tay giặc.
Theo sách Những danh tướng chống ngoại xâm thời Trần, bắt được viên tướng trẻ của Đại Việt, giặc thấy rõ tài năng, chí khí nên lập kế mua chuộc. Chúng thiết đãi Trần Bình Trọng rất hậu hĩnh, cho ăn ở chu đáo, đối xử mềm mỏng, nhưng Trần Bình Trọng "nhất quyết tuyệt thực, không thèm trò chuyện, không hé nửa lời". Cuối cùng, chúng dùng danh lợi, chức tước để hòng cám dỗ ông.
Khi nghe tên tướng giặc hỏi có muốn làm vương ở nước chúng, hưởng phú quý giàu sang, Trần Bình Trọng giận sôi người, không thể nín lặng được nữa, ông đã quát to vào mặt tên tướng giặc "Ta thà làm quỷ nước Nam, chứ không thèm làm vương đất Bắc".
Giặc biết không có cách nào chiêu dụ được Trần Bình Trọng nên ra lệnh giết ông để trừ hậu họa vào ngày 26/2/1285. Khi đó, ông mới 26 tuổi.
Được tin Trần Bình Trọng mất, vua và triều đình vô cùng thương tiếc dũng tướng hết lòng vì dân vì nước. Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục chép vua Trần Nhân Tông "được tin này, vật vã khóc thương". Nhà vua đã truy phong tước vương (là tước thứ nhất, chỉ phong cho người trong hoàng tộc) cho ông, tặng ông hai chữ "Trung Nghĩa" và cho lập miếu thờ ngay trên vùng đất ông đã chiến đấu và hy sinh. Ngày nay Đền Trần Bình Trọng thuộc làng Mạn Trù, xã Tứ Dân, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.