Suy ngẫm về con đường Cụ Trần Nhân Tông đã đi và lời dạy của Đệ nhị Sư tổ Pháp Loà

Trên đường đi học về con trai Trần Vĩnh Thịnh hỏi vidieu
- Mẹ ơi, tại sao con lại mang họ Trần/
- Đó là một niềm tự hào lớn đấy con ạ. Từ trên cao, con đầu thai làm con của mẹ và trở thành con cháu họ Trần – Dòng họ nổi tiếng với Triều đại nhà Trần hùng mạnh, các chiến thắng vang dội chống quân Mông Nguyên và "Hào khí Đông A". Chúng ta đang đi theo con đường của Thầy Huệ Tâm, của Môn phái Khí công Tâm Linh thuộc thiền phái Trúc Lâm Yên Tử mà Đệ nhất Sư tổ chính là Cụ Trần Nhân Tông – Điều Ngự Giác Hoàng Trúc Lâm Sư tổ. Ngài là biểu tượng của trí tuệ và từ bi, của người hành đạo giữa đời, dung hòa “Phật pháp bất ly thế gian pháp”, chứng ngộ trong chính dòng đời chứ không tách rời nhân thế.

Cụ Trần Nhân Tông sinh ra trong cung đình giữa quyền lực và giàu sang nhưng tâm ngài thường hướng núi rừng, yêu tĩnh lặng và ghét sự bon chen của triều chính, tâm bồ đề đã sớm khởi sinh. Lên ngôi khi mới vừa 20 tuổi, ghánh trên vai vận nước, Hai lần chống Nguyên Mông, Ngài vừa là nhà quân sự thiên tài, vừa là nhà lãnh đạo có tâm từ bi — sau chiến thắng, không tàn sát, chỉ dạy dân giữ lòng nhân nghĩa. Trong khói lửa, Ngài hiểu ra:

“Thắng giặc ngoài dễ, thắng giặc trong khó.”

Câu nói ấy mở đầu cho cuộc chiến nội tâm kéo dài hơn 20 năm — cuộc chiến của người muốn tìm đến chân lý tuyệt đối.


Khi hoà bình, khi triều đình yên ổn, ngài truyền ngôi cho con rồi lặng lẽ lên Yên Tử, bỏ lại ngai vàng, châu báu, chỉ mang theo chiếc áo nâu sồng và tâm nguyện độ đời.
Ngài vượt qua những cung đường hiểm trở từ Kinh thành Thăng Long lên núi Yên Tử – nơi “mây phủ quanh năm, suối lạnh, rừng sâu, thú dữ rình rập”. Sử sách ghi lại rằng, trong những ngày đầu lên núi, Ngài chỉ ăn rau rừng, uống nước suối, lấy đá làm gối, lấy rừng làm nhà. Đêm nằm giữa rừng sâu, mưa gió tạt vào am nhỏ, Ngài vẫn tĩnh tọa thiền định, hơi thở hòa vào tiếng suối, tâm hòa vào tiếng gió. Đó là thời kỳ tu khổ hạnh nghiêm ngặt – để rũ bỏ lớp bụi của ngai vàng, giải phóng bản ngã, và chứng nghiệm đạo ngay giữa khổ đau.

Trải qua bao mùa mưa gió, thân thể hao mòn nhưng tâm trí sáng rỡ. Ngài bắt đầu đi khắp nơi hóa độ nhân dân, từ Yên Tử đến Quỳnh Lâm, từ Côn Sơn đến Vũ Lâm. Không ngồi yên trong am cốc, Ngài dạy đạo giữa chợ đời, nói về “Thiền nhập thế” — con đường giác ngộ giữa đời thường.

Ngài dạy:

“Phật ở trong tâm, không ở chùa, không ở núi.
Tu là sửa, không phải trốn đời.”

Năm nào cũng vậy, Thầy Huệ Tâm đều tổ chức cho học trò, gia đình học trò và những người yêu mến KCTL được trở về Yên Tử - Nơi cội nguồn của thiền phái Trúc Lâm. Trong muôn vàn cảm xúc vidieu nhớ tới lời dậy của Đệ nhị Sư tổ Pháp Loà trong chuyến hành hương về Yên Tử năm 2024 “Xin phép Thầy Huệ Tâm hôm nay được sự cho phép của đệ nhất sư tổ Trần Nhân Tông, tôi cũng đến gặp các học trò của Thầy và có lời động viên tới những người hôm qua đã đi được đến Yên Tử, tôi vẫn hiểu cái tâm trạng khi mà mọi người đang quen với việc có người đứng đầu dẫn dắt, nhưng có những người động lực đi là có Thầy đi, nếu không có Thầy đi thì họ sẵn sàng bỏ đi rất là dễ. Thế nên hôm qua những người đi lên Yên Tử như vậy cũng là tốt rồi, còn việc đi tiếp được nữa hay không thì còn phải tính, nói chung là đường tu không dành cho nhiều người...

Nói chuyện về môn phái thì tôi xin chia sẻ một chút về con đường tu của Sư tổ Trần Nhân Tông đã đi, mọi người cũng có thể thông qua sử sách để biết một phần rất nhỏ con đường đấy, một người ở trên tất cả mọi người mà Cụ sẵn sàng buông bỏ để Cụ trở thành một người đi chân đất, nói thì dễ nhưng Cụ làm được thì mình phải hiểu là chưa cần biết những thứ cụ đạt được sau đó là gì, nhưng tại thời điểm đấy thì cũng là một thành quả quá lớn trong tu luyện. Ở đây ta cũng biết có một số người kể cả những người đang ngồi đây cũng vậy, có mỗi một việc thu xếp làm sao để cho mình một cơ hội đi tu mà vẫn còn phải tính, mà còn phải tính như thế có nghĩa là đường tu có thể bị đóng lại bất cứ lúc nào. Những người mà vì những cuộc vui, những mối quan hệ xã hội,.. mà cân nhắc việc đi tu thì ta nghĩ là chẳng cần phải lâu đâu, khi mà vắng Thầy, thiếu Thầy hoặc sau này không có Thầy.. thôi thì cứ thẳng thắn với nhau là học như vậy cũng chẳng đi tới đâu xa đâu. Chính vì thế nên là hàng triệu người dân của cụ Trần Nhân Tông thì có mấy người đi theo Cụ khi Cụ không còn là vua nữa đâu. Cái đó cũng chẳng trách được ai, nhưng ta cũng tiện đây có vài lời chia sẻ với Thầy và những người đang ngồi đây.”

Bài viết này là một lần nữa vidieu học lại, suy ngẫm lại những gì các Cụ đã dạy, sửa chữa sai lầm, phấn đấu và phát triển. Vidieu cũng mong những người thân của Vidieu có thể đọc được và hiểu ra…